Logo UJI
ARXIU VIRTUAL JAUME I
Documents d'època medieval relatius a la Corona d'Aragó
1247, maig 8. València
Jaume I dicta una sèrie de normes relatives a la taula de canvis de la nova moneda dels regnes de València i Mallorca
Arxiu del Regne de Mallorca, Llibre de Privilegis i Franqueses confeccionat en 1334 per Romeu dez Poal, ff. 16v-18r
[Huici-Cabanes, 1976, nº 459]. Revisada la transcripció el 7-VI-2006 a partir del manuscrit de referència. Els fragments que figuren entre claudàtors no es troben a la còpia mallorquina del document, però sí a la valenciana, i els hem inclòs a partir del text valencià contingut a l'edició de 1515 del Llibre de Privilegis de València, o Aureum Opus, document 22 de Jaume I

Noverint universi quod nos Jacobus Dei gratia, rex Aragonum, Maioricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani; quia in nova moneta nova est constitucio facienda, statuimus quod tabula presentis monete realium Valentie duret in civitate, et toto regno Valencie, et in civitate, et toto regno Maioricarum per quadraginta dies continue completos in unoquoque locorum computandos, a die qua a nobis et nostris substitutis publicabitur ipsa moneta.
Statuimus itaque volumus, et mandando sancimus quod infra tempus predictorum quadraginta dierum, aliquis palam vel occulte modo aliquo causa necessitate, vel aliqua alia ratione, non extrahat, vel extrahi fatiat a predictis regnis vel eorum pertinentiis, jaccensis, malguyrensis, barchinonensis, platam aurum vel argentum, nec aliquam aliam monetam, vel bozonaylam, set tota predicta moneta et quelibet bozonayla deferatur ad magistrum ipsius monete, vel ad campsores, sive tenentes tabulas nostras monete, cum realibus Valencie, justo et taxato precio inferius distrahenda.
Et quamdiu tabula nostra per dictos quadraginta dies duraverint in unaquaque civitatum illarum et locorum, dentur et recipiantur sexdecim melgurienses, pro duodecim realibus Valentie, et unus denarius plate ponderis detur et recipiatur pro tribus denariis malgurienses, et quindecim denarii jaccensis dentur et recipiantur pro duodecim realibus, et quindecim turonensis dentur et recipiantur pro duodecim realibus, [et octodecim barchinonensis dentur et recipiantur pro duodecim realibus], et unus morabatinus alfonsinus detur et accipiatur pro sex solidis realium, et una macemotina jucifia, detur et accipiatur pro quatuor solidis regalium, et macemotina contrafacta, detur et accipiatur pro tribus solidis, et sex denariis realium, [et duo genovini sive duo reales Marsilie dentur pro uno denario realium Valencie, et unus genovinus grossus de argento detur pro tribus realibus, et marcha argenti detur pro XXXVIII solidis realium].
Transactis autem predictis XL diebus, statuimus quod si aliquis christianus, judeus, vel sarracenus habitator in predictis civitatibus, et regnis, necnon et omnes alii confluentes ibidem qui debent vel debuerint cum cartis vel sine cartis jaccenses, melgurienses, barchinonenses vel quamlibet aliam monetam, in qua sit cuprum, non solvat nisi denarios realium Valentie, et pro jaccensibus, melguriensibus, turonensibus, et barchinonensibus, quos debuerint, solvant denarios realium [Valencie], secundum quod denarii reales cum predictis monetis in tabulis cansorum ad cambium valuerint.
Et qui tenetur solvere pro rebus censualibus denarios, jaccenses, vel melguyrenses, censuales solvant, tot denarios realium Valencie, quot jaccenses vel melgurienses fuerin contenti in instrumentis emphiteoticis.
Et qui tenetur jaccenses vel melgurienses, solvere pro loguerio domorum, furnorum, molendinorum, vel operatorium, vel pro loguerio quorumbet aliorum, solvant tot denarios reales, quot denarios melguyrenses vel jaccenses tenebatur solvere pro logueriis.
Et hoc idem intelligatur de venditione ad tempus facta de fructibus, sive expletis terre, vel arborum vel aliorum reddituum.
Et quia de mandato et constitutione nostra spetiali melgurienses cum jaccensibus erant et currebant comunes in omnibus usibus hominum, et solutionibus, licet contineatur in instrumentis quod fiat solutio jaccensibus, constituimus quod fiat solutio realium Valentie, secundum quod melgurienses cum realibus valuerint in tabulis cansorum ad cambium illa die qua fiet solutio debiti, et sic non teneatur aliquis deducere reales cum jaccensibus, nisi solum modo cum malguriensibus, cum de mandato nostro solutiones melguriensibus fiebant in regno Valentie, pro jaccensibus, et erat in electione debitoris solvere melgurienses vel jaccenses, quos tunc magis vellet, et numerus, et quantitas sive pondus ex eo non augmentabatur danti nec recipienti.
Et transactis etiam predictis quadraginta diebus tabule qui debet aurum, vel argentum pro censualibus, vel alia qualibet de causa vel contractu, solvat illud, vel creditor, dominus census recipiat pro auro, vel argento denarios realium, secundum quod valuerint in tabulis camsorum ad cambium, si recipiens maluerit denarios realium quam aurum vel argentum.
[Contractus autem matrimoniales et censuales possint fieri ad quantitatem auri vel argenti].
Quicumque autem contra predicta vel eorum aliqua fecerit, confiscatis omnibus bonis suis corporalem penam patiatur, quamcumque sibi decreverimus influgenda.
Datum Valencie VIIIº idus madii anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo septimo.
Signum + Jacobi, Dei gratia rex Aragonum, Maioricarum et Valentie, comes Barchinone et Urgelli et domini Montispesulani.
Testes sunt: Carrocius, Jacobus de Cervaria, G. de Montechatano, G. de Angularia, R. de Timor.
Signum Guillermi, scribe et notarii domini regis, qui mandato ipsius hec scribi fecit loco die et anno prefixis.

Universitat Jaume I. Castelló. Arxiu Virtual Jaume I - http://www.jaumeprimer.uji.es - Document nº 000466

© 2006 - Universitat Jaume I - Arxiu virtual Jaume I