[Constitucio pacis et treuge edita a reverendissimo domino Petro, diachono cardinali, auctoritate propria et auctoritate et nomine magnifici principis domini Jacobi, regis Aragonum et comitis Barchinone, in minoribus constituti a aclamacione episcoporum et prelatorum aliorum Aragonie et Cathalonie pluriumque magnatum, baronum, nobilium et plurium aliorum].

Ad honorem Dei omnipotentis, qui actor est pacis et amator caritatis, et gloriosissime genitricis eius, Virginis Marie, et omnium sanctorum.

Nos, Petrus, miseracione divina Sancte Marie in Aquiro diachonus cardinalis, apostolice sedis legatus, auctoritate nostra et auctoritate et nomine karissimi filii nostri Jacobi, Petri plecare memorie regis Aragonum filii, habito consilio episcoporum et aliorum Ecclesie prelatorum Aragonum, et etiam Cathalonie, virorum religiosorum, et aliorum prudencium virorum, ad reformandam tranquillitatem tocius Cathalonie, pacem sub hac forma duximus statuendam, quam magnatibus, nobilibus, baronibus, militibus, civibus, burgensibus, castrorum et villarum habitatoribus, et aliis pluribus tocius Cathalonie, usque Cinquam iurari volumus et firmius observari, inspectis instrumentis pacis, et aliis quondam temporibus institutis.

[1] Sub hac statuimus et ponium omnes ecclesias, cathedrales, per totam Cathaloniam constitutas, et sacraria et ciminteria eorum, et omnes homines et possessiones ac bona eorum, et omnes clericos et quocumque sint ordine constituti, et res eorum mobiles et immobiles ac semoventes.

[2] Item, sub eadem pace sint venerabiles domus Templi et Hospitalis Jherosolimitani, et omnia monasteria eorum, et quelibet loca religiosa, et omnes homines et possessiones eorum, et alias res mobiles et immobiles, et semoventes.

[3] Item, sub hac pace sint vidue, pupilli et orphani, et omnes miserabiles persone, et res eorum mobiles et immobiles, et semoventes.

[4] Item, sub hac pace sint cives, burgenses, et omnes alii castrorum et villarum regis Aragonum, et ecclesiarum et locorum religiosorum habitatores, et omnes res eorum et iura, et omnes possessiones que ab eis detinentur, uno vel diversis locis, et uno vel diversis titulis presidentibus.

[5] Item, sub hac pace sint camini et strate, et omnes homines, tam domestici quam peregrini, mercatores et alii per eas euntes vel redeuntes, cum omnibus que secum duxerint vel portaverint.

[6] Item, sub hac pace sint omnia animalia aratoria quecumque sint, et cuiuscumque, cum aratoriis instrumentis et homines qui cum eis araverint, et qui ea custodierint, et qui semen ad seminandum portaverint, ut omnia in stando, eundo, redeundo, in pace consistant.

[7] Item, sub hac pace sint apium alvearia et columbaria, molendina, oliveta cuiuscumque sint, et guidatica regum, et pennones et omnia regalia firmiter observari et custodiri iubemus. Et omnes venientes ad curiam domini regis, et nostram, et procuratoris Cathalonie, et omnes quos diocesani episcopi, pro facto pacis et bono terre vocare constiterit, stando, eundo, redeundo, cum omnibus rebus eorum, mobilibus et immobilibus et semoventibus.

[8] Item, sub hac pace sint immunitates et salvitatis Templi et Hospitalis Jherosolimitani, et aliorum locorum religiosorum.

[9] Homines autem, de alodiis militum et castris, in quibus non habet rex, nisi solum modo potestatem nullo modo sub hac pace recipiantur, nisi domini ipsorum per literas patentes et per alphabetum divisas et hec a procuratore Cathalonie vel eius vicario et diocesano episcopo et paciariis illius civitatis exegerint, et eo modo a domino oblati recipiantur, nisi iusta causa et probabili repellantur.

[10] Postquam autem domini homines suos in pace miserint, non possint eos inde expellere, nisi manifesta et iusta causa, cuius cause cognicio referatur ad procuratorem vel eius vicarium et diocesanum episcopum, et paciarios illius civitatis. Et si homines, qui voluntate dominorum suorum fuerint in pace recepti, ad mandatum et monicionem paciariorum contra violatores pacis iverint in cavalcatis, non possint violatores pacis propter hoc guerram vel malum facere ipsis hominibus vel eorum senioribus. Et si fecerint, paciarii iuvent eos viriliter et deffendant.

[11] Verumptamen, si domini rusticorum non pro facto set pro suo proprio rusticos quos in pace miserint in cavalcatas contra aliquem duxerint, non intelligantur ipsi rustici nec bona eorum esse in pace usque dum ad propria sint reversi. Postquam autem fuerint reversi, in pristina pace maneant et consistant. Hoc autem intelligendum est quod nullo unquam casu, qui possit excogitari animalia aratoria, apium alvearia, palumbaria, molendina, oliveta, excludatur a pace.

[12] Ut autem pax ista, ab omnibus firmiter observetur, de predictorum consilio statuimus et mandamus ut singulis civitatibus, cives et populi, cum consilio diocesani episcopi, duos ex se paciarius eligant, unum scilicet de maioribus, et alterum de populo.

[13] Procurator autem Cathalonie, in singulis civitatibus vel episcopatibus, vicarium idoneum illis cathalanum constituat, qui iuxta formam consuetam inferius scriptam, pro deffedenda pace prestabit publice iuramentum. Eodem modo, duo paciarii, qui electi fuerint in civitate, iurabunt. Cives vero cuiuslibet civitatis et quorumlibet locorum superius predictorum homines per se ipsos, non pro aliis vel nomine alicuius societatis super servanda pace ac firmiter deffendenda, faciant iuramentum. In qua forma magnates et qui iurare noluerint, ab hac pace se noverint penitus alieni.

[14] Si vero vicarius a procuratore institutus, in exercendo pacis officio minus idoneus aparuerit, procurator ipsum removeat et substituat alium idoneum.

[15] Siquis vero prescriptam pacem in aliquo vel aliquibus capitulis violare presumpserit, statim apud procuratorem vel vicarium querimonia deponatur, qui scilicet procurator vel vicarius moneat invasorem. Et, si infra quindecim dies, postquam amonitus fuerit, noluerit dampnum quod dederit emendare, vel quod iuri pareat in manu procuratoris vel vicarii satisfaccionem per pignora tenenda offerre, extunc episcopus excomunicet ipsum, et deinde vicarius et paciarii civitatis cum tota pace secundum quod eis visum fuerit, et in ipsum malefactorem insurgant, facturi ei dampnum quod poterint, salvis tamen aratoriis animalibus, apium alveariis, palumbariis, molendinis et olivetis.

[16] Si vero, post XXV dies ex quo monitus fuerit satisfacere noluerit, non audiantur nisi prius dampnum passo emendaverit, simplum et expensas quas pro sui iuris execucione eum fecisse constiterit. Et nichilominus idem pacis invasor pro fraccione pacis et contumacia, in execucione dupli puniatur, quod duplum inter episcopum et procuratorem equaliter dividatur, prestandis insuper pro pena LX solidos episcopo vel procuratori vel eius vicario, si illi qui pacem fregerint milites fuerint, vel eorum filii, vel nobiles vel homines villarum. Rustici vero, et omnes alii homines, penam prestent viginti solidorum.

[17] Statuimus etiam quod nullus miles vel alius, propter guerram vel aliquid factum, ignem mitat ad nocendum alicui. Quod qui fecerit, tanquam invasor pacis habeatur et teneatur.

[18] Violatores vero ecclesiarum, cimiteriorum, sacrariorum cuiuscumque ecclesie, vel inde aliquid abstrahere presumentes, pena sacrilegii feriantur, eius loci episcopo inferenda, dampnis que lata fuerint prius debite restitutis.

[19] Item, statuimus quod, siquis contra aliquam personam, querelam aliquam duxerit proponendam, et reus monitus a vicario noluerit respondere, ostendat hec vicarius diocesano episcopo, qui moneat eum ut satisfaciat querelanti, et si amonitus obtemperare noluerit, excomunicetur ab episcopo, et a vicariis et paciariis excludatur a pace. Et si respondere noluerit, extunc vicarius et paciarii eum modis omnibus quibus poterint districte compellant.

[20] Si vero episcopus intendere noluerit, vel nequiverit, vicarius et paciarii predicti, excepto quod de excomunicacione dicitur, exequatur. Similiter, si procurator vel vicarius intendere noluerint vel nequiverint, episcopus vel paciarii compleant supradicta.

[21] Si vero vicarius vel baiulus vel aliquis homo civitatis vel ville, vel quilibet alius, propter directum alicuius ante factum in aratoriis animalibus vel aliis supradictis, que in nullo casu a pace excluduntur, ad occupandum manus iniecerit, vel ab alio occupari fecerit, tanquam violator pacis penis supradictis subiaceat, nec possit se aliquo privilegio excusare.

[22] Ab hac autem pacem excludimus hereticos manifestos, vel eorum credentes atque fauctores, fures, latrones publicos, et eorum receptatores.

[23] Item, statuimus ut siquis contra tenorem pacis ceperit aliquem hominem in hac pace constitutum, statim teneat se a pace et treuga eiectum, et omnia loca similiter que eum receperint, et in quibus captum tenuerint. Et quicquid dampnum vel malum sibi et locis illis factum fuerit, nullo unquam tempore emendetur. Et si ante quam malum sibi fiat captum restituerit, pro capcione faciat et det secundum quod in Usaticis continetur. Pro invasione autem pacis det pro pena sexaginta solidos, si ceperit clericum vel militem, civem vel burgensem. De alio vero homine fiat similiter secundum quod in Usaticis continetur, et det pro pena viginti solidos, de qua pena habeat ille qui captus fuerit medietatem, et alia medietas inter episcopum et vicarium procuratoris, equis porcionibus dividatur. Pena nichilominus sacrilegii pro clerico capto episcopo deferenda.

[24] Item, statuimus quod nullus christianus nec iudeus, nec aliqua alia persona pignori accipiant, aut per aliquem titulum adquirant aliqua de hiis que tenent in feudum, sine dominorum assensu et voluntate.

[25] Item, statuimus quod si de hominibus ecclesiarum, monasteriorum et locorum religiosorum, querimonia pro pace fracta fuerit vicario, si domini eorum infra XV dies emendari non fecerint, ab ipso vicario receptis pignoribus, causa sub eius examine terminetur.

[26] Violatores autem pacis tenentur satisdare et pignora mittere in manu procuratoris vel eius vicarii unusquisque pro se. Si tamen dominus, qui eos ad malefacta duxerit in guerra, voluerit satisdare et pignora mittere pro se, et militibus, et aliis hominibus qui de domo et familia sua fuerint, recipiatur.

[27] Item, statuimus quod omnia nova pedagia et nove leude, quas Petrus rex, pater istius pueri, apud Barchinonam, cum solempni iuramento prestito remisisset, denuncientur penitus relaxata.

[28] Item, statuimus quod siquis monetam Barchinone falsaverit vel triaverit, vel ad fundendum alicui portaverit, vel aliquam bozonayllam de Cathalonia extraxerit, tanquam monete falsarius puniatur. Et siquis eum deprehenderit, de omnibus que penes eum invenerit habeat quintam partem. Et personam cum omnibus adducat et ostendat procuratori vel eius vicario.

[29] Volumus autem ut tam magnates et milites, quam cives, et habitatores castrorum et villarum, a XIIII annis et supra, supradictam pacem iurent et bona fide observent. Quod si aliquis nobiles, magnas vel miles, vel civis, vel castri seu ville habitator, huius formam pacis, infra VIIIº dies, postquam fuerit ex parte nostra amonitus, iurare noluerit, sciat se cum rebus suis extunc positum extra pacem, et contra ipsum agravabimus manus nostras spiritualiter, et temporaliter, prout viderimus expedire.

[30] Preterea, de consilio predictorum, omnibus civitatibus Cathalonie hanc facimus graciam specialem ex parte nostra, et predicti filii regis, ut usque ad pubertatem ipsius infantis, immunes sint ab omnibus questiis, ita quod nec procurator eius, nec aliquis nomine regis, vel procuratoris, usque ad illud tempus aliquam questiam faciat in aliqua civitate ipsorum, nisi forte ipse civitates vel aliqui eorum, propter voluntatem voluerint collectam facere ad pignora ipsius pueri redimenda. In castris vero villis, et aliis dominicaturis regis titulo pignoris obligatis, semel omni anno moderate questie fiant, ut de ipsis questiis ipse terre que dant questias redimantur. Questie vero ipse, cum eo moderamine fiant quod in aliis literis nostris expressimus.

[36] Item, de predictorum consilio volumus et mandamus ut tam milites quam cives, et alii qui supradictam formam pacis servabunt, sicut expressimus, ad eandem inviolabiliter observandam precise et absque contradiccione qualibet teneantur usque ad triennium. Et extunc in antea usque quo a nobis vel summo pontifice fuerit per literas speciales revocatum. Per hoc autem nolumus in aliquo derogare hiis que olim super pace et treuga statuta et recepta fuerint, salvo apostolice sedis mandato.

[Explicit pax domini Petri cardinalis apostolice sedis legati].