Logo UJI
ARXIU VIRTUAL JAUME I
Documents d'època medieval relatius a la Corona d'Aragó
1267, juny 21. Zaragoza
Jaume I atorga la carta de poblament de Figueres
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria Reial. Registre 15, f. 56v. Original. Registre 17, f. 84v. Registre 225, f. 244r-45r. Còpia autoritzada de 1324
J.M. Font Rius. Cartas de población y franquicia de Cataluña. I. 1969, doc. 316. Transcrivim el text d'aquesta edició, tot i completant-lo amb la signatura reial i la dels testimonis i el notari, que figuren a la còpia de 1324, citada al paràgraf precedent

Noverint universi quod nos Jacobus, Dei gratia rex Aragonum, Maiorice et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani; volentes populationem et villam construere et edificare in loco qui dicitur parrochia de Figeres, et quod omnes qui ibi populabunt seu habitabunt huiusmodi libertatibus et bonis consuetudinibus infrascriptis debeant congaudere, idcirco per nos et successores nostros damus et concedimus vobis, Raimundo Berengarii, Raimundo Corti, Johanni Mir, Guillermo Arnaldi, Bernardo Laurentii, Arnaldo Malerii, Bernardo Renardi, Petro Juliani, Petro de Ortis, Guillelmo Corcoy, Petro Jacobi, Arnaldo Letonis, Perpiniano Davin, Petro Ramonelli, Guillelmo Aynsa, Guillelmo Suynearii, Bernardo Theris, Raymundo Maçot, Castilioni de Salellis, Guillelmo Rotbaldi, Johanni Calin, Bernardo Analet et Guillelmo Servienti, et universis aliis dicte parrochie de Figeriis, et quibuslibet aliis qui in dicta populatione sive villa habitabunt et populabunt, et vestris ac eorum successoribus universis, franquitates et consuetudines que secuntur.
In primis statuimus quod vocetur dicta villa "villa regalis", et habeat terminus unius millierii in circuitu ipsius ville.
Et quod in dicta villa vel dictis terminis suis, curia Bisalduni nec aliqua alia curia non intret pro aliqua querimonia vel aliquo alio maleficio, sed quod ibi sit baiulus noster vel vicarius qui audiat et distringat ipsas querimonias et iustitias.
Item, concedimus vobis quod non teneamini facere nec faciatis unquam nobis nec nostris boaticum, terragium, erbagium, cuguciam, intestiam nec exorquiam, nec aliquid ratione predictorum, nec questiam nobis vel nostris dare, immo ab ipsis omnibus sitis semper vos et successores vestri franchi et liberi penitus ac immunes.
Item, concedimus et indulgemus vobis quod de aliquibus mercaturis vestris, nobis non detis nec teneamini dare lezdam, sed sitis inde franchi sicut homines Bisuldini.
Item, concedimus vobis quod habeatis in dicta villa macellum, prout est in Gerunda, quod quidem sit de dominio nostro tantum.
Item, concedimus vobis quod illi a quibus hereditates vel possessiones ad censum tenetis vel tenebunt, illi qui in dicta villa populabunt, non possint a vobis petere nisi tantum censum quod eis facere debetis pro honoribus seu possessionibus quos vel quas pro eis tenetis ad censum nec vos compellere alia ratione.
Item, statuimus quod nullus miles vel aliquis alius, extraneus vel privatus, audeat mittere neque mittat equos, mulos, vel aliquas alias bestias in campis, trillis, ortis, vel locis aliis in quibus blada sint.
Et quod in dicta villa non sit desuetum de vino, sed quilibet possit undecumque voluerit aportare et vendere ibi vinum.
Item, statuimus quod furnus vel furni qui in dicta villa erunt, sint nostri, et non teneamini dare de pane quem ibi coquetis nisi de viginti et quatuor panibus unum panem.
Item, concedimus vobis quod de aquis terminorum dicte ville, possitis accipere ad vestram voluntatem ad rigandum blada et vineas et ortos vestros, ita quod alii qui habebunt necesse dictam aquam teneant ipsam quouque ipsorum per unam diem, et sic secundum numerum computentur.
Item, quod de cepis porris, caulibus et quibuslibet aliis erbis sive ortaliza, detis lezdam nobis sicut Gerunde datur et non aliter.
Item, indulgemus vobis quod aliquis qui in dicta villa populabit qui sit ecclesie, militis, vel hominis ville et in dicta villa permaneat, non teneatur se redimere a domino cuius erit, sed quod incontinenti sit noster.
Item, concedimus vobis et statuimus quod in dicta villa sit mercatum in die lune in unaquaque septimana.
Et sit ibidem fira semel in unoquoque anno, que incipiatur in prima die dominica mensis septembris, et duret per octo dies, ad quam firam omnes qui ad eam venire voluerint et venerint sint salvi et securi et sub guidatico nostro, in veniendo ad eam, et stando ac redundo ad domos suas, nisi fuerint banditi seu preconizati, vel homicide aut raptores sive latrones.
Item, concedimus vobis quod si aliquis extraneus a dicta villa percuterent aliquem de dicta villa, quod baiulus seu vicarius aut aliquis alius non possit ipsum ibi guidare nec assecurare intus villam ipsam, sine licentia ipsius qui vilipensus fuerit vel percussus. Quod si fierit et ille qui esset percussus vel vilipensus aut amici eius, seu homines dicte ville per se de eo acciperent idoneam ultionem, quod non teneatur inde curie sive nobis nec illi a quo ipsam acciperent ultionem.
Item, concedimus vobis quod omnes habitatores dicte ville teneantur, per sacramentum et sub certa pena, baiulo curie nostre dicte ville quod si aliquis vel aliqui eiusdem ville esset ab aliquo extraneo vilipensus sive percussus, et hoc ostenderet baiulo vel curie dicte ville, quod ipse baiulo vel curia teneatur facere preconizare consilium, et quod omnes homines teneantur se congregare in loco in quo ipse baiulus vel curia erit, et quod ipse baiulus seu curia vel vicarius et omnes homines dicte ville teneantur sequi signariam, si consilium est ipsorum et curie nostre, et quod de aliquo malo quod dicto extraneo facient non teneantur.
Item, statuimus quod si aliquis vel aliqui extranei tenerent in reguardo aliquem vel aliquos habitatores dicte ville, et ipse habitator dicte ville assecuraverit ius facere ipsi extraneo in posse baiuli vel vicarii dicte ville, et ille extraneus noluerit hoc recipere, quod dictus baiulus seu vicarius et homines ipsius ville teneant ipsum similiter in reguardo et vicarius seu baiulus ipsius ville capiat ipsum, si poterit, et teneat captum donec assecuraverit quod non faciat malum hominibus dicte ville.
Item, concedimus vobis quod si ab aliquo habitatore dicte ville querimonia facta fuerit, ratione debiti vel comande aut cuiuslibet rei mobilis de qua tertium solvi deberet, et ille de quo querimonia fiet, cum querelante composuerit vel solverit rem petitam suo querelanti infra decem dies post querimoniam curie factam, ille reus non teneatur domino aliquid, ratione tertii, dare inde.
Item, volumus et statuimus quod nullus se possit tueri privilegiis nostris regalibus licet in dicta villa permaneat nec homines eiusdem ville eum iuvare teneantur donec iuraverit fidelitatem nobis et nostris, et quod aliquis licet fidelitatem nobis iuraverit, ut est dictum, non habeatur pro vicino dicte ville nec deffendatur privilegiis nostris donec domum habeat in dicta villa et ibi suam faciat continue mansionem.
Concedimus etiam vobis et statuimus quod quicumque fuerit baiulus vel curia dicte ville, pro nobis teneatur iurare quod de ipsa se emparaverit baiulia, vel nos seu nostri eum ibi ponemus servare ibi iustitiam et privilegium nostrum presens et omnia hic contenta.
Insuper etiam promitimus vobis, quod in dicta villa faciemus forciam sive castrum aut staticum ad opus nostri.Et quod nos vel successores nostri, vos vel successores vestros aut dictam villam vel terminos eius comiti Empuriarum, nec vicecomiti Rocabertini, aut dictam villam vel terminos eius comiti Empuriarum, nec vicecomiti Rocabertini, presentibus et futuris, nec alicui alii richohomini vel militi comitatus vel vicecomitatus predictorum, non dabimus seu alienabimus in excambium vel alio quoque modo, nec eisdem in redditibus seu iuribus nostris dicte ville aliquid dabimus seu assignavimus, sed vos et vestros successores seu dictam villam cum terminis suis omnibus et redditibus ac iuribus nostris eiusdem ville retinebimus ad opus nostri perpetuo nos et nostri etiam successores.
Promitentes etiam vobis quod predicta omnia observabimus nos et nostri vobis et vestris, ut superius continetur, et contra ipsa vel eorum aliquid non veniemus nec aliquem faciemus vel permitemus contravenire aliqua ratione.
Mandantes firmiter vicariis, baiulus, curiis et universis aliis officialibus et subditis nostris, presentibus et futuris, quod predicta omnia firma habeant et observent ac faciant observari, et non contraveniant nec aliquem contravenire permitant aliqua ratione.
Data Cesarauguste, XIº kalendas iulii anno Domini millesimo CCº LXº septimo.
Signum + Jacobi, Dei gratia regis Aragonum, Maioricarum et Valencie, comitis Barchinone et Urgelli et domini Montispesulani.
Testes sunt: Raimundus de Montecatheno, Garcias Romei, Artaldus de Luna, Eximinus de Urrea, Garcias Ortiç de Açagra.
Sig+num Simonis de Sancto Felicio, qui mandato domini regis predicti, hec scribi fecit, cum suppraponito in XVIIIª linea, ubi dicitur "baiulus vel curia" et clausit loco die et anno prefixis.

Universitat Jaume I. Castelló. Arxiu Virtual Jaume I - http://www.jaumeprimer.uji.es - Document nº 000824

© 2006 - Universitat Jaume I - Arxiu virtual Jaume I