Nos Johannes, Dei gratia rex Aragonum, Valentie, Maioricarum, Sardinie et Corsice, comesque Barchinone, Rossilionis et Ceritanie. Visis octo translatis auctenticis per fideles nostros Petrum Çarçueña, habitatorem loci de Sarrione, et Franciscum Egidii, habitatorem ville de Mosqueruela, nuncios aldearum civitatis Turolii, nostro conspectui presentatis nonullarum concessionum, franquitatum, libertatum, immunitatum privilegiorum, gratiarum, sententiarum et provisionum per illustres reges Aragonum predescessores nostros, universitatibus et singularibus locorum dictarum aldearum seu in earum favorem concessorum factorum, concessarum et factarum prout continetur et liquide demonstratur in dictis auctenticis translatis, quorum sex facta fuerunt et clausa per Adam Petri de Viano, auctoritate regia notarium publicum septima die septembris anno a Nativitate Domini millesimo CCCº vicesimo tertio, et a suis originalibus abstracta.

Videlicet primum a quadam carta per quam illustris dominus Jacobus, rex Aragonum pie re[fol.79r.]cordationis recepit sub specialibus protectione, comanda et guidatico suis, omnes campannas sive greges pecudum hominum Turolii et eius aldearum, et eorum pastores, plurimaque alia dictis hominibus concessit contenta et per ordinem enarrata in carta ipsa, cuius data fuit Cocentayne XVIIº kalendas iulii anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo octavo, et clausa per Michaelem d’Alcover, qui de mandato domini Regis illam scribi fecit.

Secundum et a quadam alia carta data Cullarie, secundo idus martii anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo primo, et clausa per Petrum Andree, per quam idem rex Jacobus concessit et perpetuo stabilivit seu tiam ordinavit, quod in aliquo castro villa seu loco regni Valentie non detur aliqua assadura bestiariis, quamvis sit bestiare illud habitatorum Valentie, vel alterius cuiusvis loci.

Tertium a quadam littera, per quam iamdictus dominus rex Jacobus precipiebat justiciis, juratis, alcaydis et aliis suis officialibus, quod restitui facerent pastoribus peccorum sive ganatorum hominum Turolii vel eius aldearum, omnes res quas medio iuramento dicti pastores asserunt eis fuisse depredatas.

Quartum a quadam litera sive carta, data Algezire, quarto mensis aprilis anno Domini millesimo ducentesimo septuagesimo, per quam ipse dominus rex Jacobus iniungebat quibusvis varonibus et millitibus suis in regno Valentie, quod de cetero non peterent seu reciperent, aut peti seu recipi permitterent, aliquid de erbagio hominibus Turolii vel eius aldearum, pro eorum ganatis depascentibus in terminis locorum seu alcarearum baronum seu militum eorundem.

Quintum, a quadam litera sive carta, data Valentie idus junii anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo septimo, per quam predictus rex Jacobus concessit hominibus Turolii, quod pro eorum ganatis ac peccudibus non teneantur solvere aliquam rem, ratione passagii, eundo vel redeundo, nisi pro mutonibus, ovibus aut aliis bestiariis, quos, quas, et que ipsi homines vendiderint [fol. 79v.] vel non redierint.

Sextum, a quadam carta seu provisione data Calataiubii, kalendas iunii anno Domini millesimo CCCº sexto, per quam illustris dominus Jacobus, rex Aragonum pie recordationis, abavius noster et nepus sive net sepe nominati domini regis Jacobi, confirmavit hominibus Turolii et eius aldearum, certa privilegia in ipsa carta nominata; et nichilominus mandavit procuratori justicie, baiulis et aliiis officialibus regni Valentie, quod hominibus predictis ipsa privilegia observarent et observari facerent, prout eis extiterat usitatum.

Septimum, proinde translatum auctenticum abstractum fuit a quadam sententia in et super questio ne que erat suscitata pretextu iuredictionis quam exercebant jurati et almodaçafi aldearum predictarum inter universitatem Turolii, ex una parte, et universitatem locorum eius aldearum ex parte altera, per illustrem Alfonsum regem Aragonum felicis recordationis, avum nostrum, vel ut principem et ad id per dictas partes electum, lata in civitate Turolii die lune pridie nonas aprilis anno Domini millesimo CCCº tricesimo quarto, clausaque per Bernardum de Podio ipsius domini regis Alfonsi scriptorem, prout hec et alia in dicto septimo translato auctentico, quod factum fuit et clausum per Petrum Guillermi de Celadas, auctoritate regia notarium publicum, vicesima octava die mensis madii anno Domini millesimo CCCº quadragesimo nono, largiflue sunt contenta.

Octavum et ultimum denique translatum auctenticum fuit abstractum a quadam carta domini regis Petri clare recordationis genitoris nostri, datam et actam Cesarauguste, quarta die aprilis anno a Nativitate Domini millesimo CCCº septuagesimo secundo, et clausam per Bernardum de Bonastre, ipsius domini Regis secretarium, per quam dictus dominus genitor noster duxit inter cetera prompto providendum, quod nunquam deinceps [fol. 80r.] justicie Aragonum et eius successores in dicto justiciatu vel eorum locatenentes seu quivis alii vice seu nomine possint aut debeant seu presumant universitates Turolii et aldearum suarum vel singulares ipsarum, generaliter vel particulariter, pro quibuscumque causis civilibus aut criminalibus primis seu appellacionum ad instantiam partis vel ex mero officio ad suum justiciatus evocare consistorium sive iudicium, vel scitare seu alias inde se intromittere vel adversus eos procedere quovis modo, prout hec et alia in ipso octavo translato, quod factum fuit et clausum per Jordanum Beneyt, auctoritate regia notarium publicum, die videlicet tertia decima die julii anno a Nativitate Domini millesimo CCCº LXXº secundo, sunt liquide enarrata.

Nobis dicti nuncii humiliter supplicarunt ut dignaremur taliter providere, quod contra mentem predictorum de quibus translata auctentica, ut prefertur, ostenderunt vel alicuius seu aliquorum eorundem universitates et singulares personas dictarum aldearum minime graventur seu etiam molestentur.

Pro tanto inspectis servitiis dicto domini genitori nostro et aliis illustribus regibus predecessoribus nostris atque nobis multipliciter impensis, dicte supplicationi annuentes benigne, privilegia, libertates, immunitates, franquitates, gratias, sententiam ac provisiones de quibus desuper est facta mentio singulariter et distincte, prout eis est melius actenus usitatum, approbamus serie cum presenti, per quam inclito infanti Martino, fratri carissimo, locumtenenti in regno Aragonum et in aliis regnis et terris nostris gubernatori generali nostro, necnon gubernatori, justicie, baiulo generali et aliis universis et singulis officialibus et subditis nostris ubique constitutis et constituendis, vel dictorum officialium locatenentis presentibus et futuris, mandamus firmiter et expresse, de nostri certa scientia, quatenus dictas libertates, immunitates et alia de quibus dicta auctentica translata facta firmiter teneant et observent, prout ei usitatum [fol. 80v.] extitit, ut est dictum, et eis non contraveniant seu aliquem contravenire permittant aliqua ratione.

In cuius rei testimonium presentem fieri et sigillo nostre magestatis iussimus comuniri.

Datum Cesarauguste, secunda die julii anno a Nativitate Domini millesimo CCCº LXXXº octavo, regnique nostri anno secundo.

Sig+num Johannis, Dey gratia regis Aragonum, Valentie, Maioricarum, Sardinie et Corsice, comitisque Barchinone, Rossilionis et Ceritanie. Rex Johannes.

Testes sunt inclitus infans Martinus, dux Montisalbi, Garsias archiepiscopus Cesarauguste, Luppus Eximini d’Urrea, Bernardus de Pinosio, Gasco de Montecatheno.

Sig+num Bernardi de Junquerio, secretarii dicti domini Regis, qui mandato eiusdem hec scribi fecit, cum literis rasis in lineis quinta, “domini”, et in XVIIIª, “ubique constitutis”, et clausit.