ARXIU VIRTUAL JAUME I
Documents d'època medieval relatius a la Corona d'Aragó
1135, setembre 11. ?
Ramir II d'Aragó confirma l'articulat de la primera redacció del Fur de Jaca, promulgada pel seu pare Sanç Ramírez. Ratifica als seus habitants la concessió recentment feta de la franquesa major de Montpellier; i els hi dóna la meitat dels banys de la ciutat i un hort
Transcripció amb variants formals de l'edició de DÁMASO SANGORRÍN. El Libro de la Cadena del Concejo de Jaca. 1920, pp. 135-138. El document no està datat però és necessàriament de la mateixa data o posterior a l'11 de setembre de 1135, moment en què Ramir II d'Aragó ratifica de forma genèrica tots els furs de la ciutat de Jaca i afegeix la franquesa major de Montpellier, que figura a l'articulat d'aquest document. Els diferents autors que l'han publicat donen com a bona aquesta mateixa data, i nosaltres la respectem tot i que deixant oberta la possibilitat de que en un futur es puguen trobar noves dades que aclaren millor aquesta circumstància. En tot cas i tenint en compte la durada de l'efímer regnat de Ramir II, el document no pot ser molt posterior a la data proposada
In nomine sancte et individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus Sancti.
Hec est carta autoritatis et confirmationis quam facio ego, Rannimirus rex, filius Sancii regis, vobis omnibus hominibus de Iacca, tam maioribus quam minoribus, presentibus et futuris.
Placuit michi, libenti animo et spontanea voluntate et propter servicium quod michi fecistis et cotidie facitis, dono et concedo vobis illos bonos fueros quos pater meus Sancius rex, cui requies sit, dedit antecessoribus vestris quando populavit Iaccam. Et sunt tales:
[1] In primis hoc illis dedit, ut non fuissent in hoste nisi cum pane dierum trium. Et hoc fuisse per nomen de lite campale, aut ubi rex fuisset circumdatus ab inimicis suis. Et si dominus domus ire illuc noluisset, misisset pro se uno pedone armato.
[2] Et ubicumque aliquid comparassent vel accaptassent in Iaccam vel foras Iaccam hereditatem de ullo homine, habuissent eam liberam et ingenuam sine ullo malo cisso.
[3] Et postquam anno uno et die eam tenuissent sine inquietatione, quisquis eis inquietare vel tollere voluisset, dedisset regi LX solidos, et insuper confirmasset hereditatem.
[4] Et quantum uno die ire et redire in omnibus partibus potuissent, habuissent pascuis et silvis in omnibus locis, sicuti homines in circuitu illius habebant in suis terminis.
[5] Et quod non fecissent bellum, duellum, inter se nisi ambobus placuisset, neque cum hominibus de foris, nisi voluntate burgensium.
[6] Et quod nullas ex eis fuisset captus dando fidancias de suo pede.
[7] Et si aliquis illorum cum aliqua femina, excepta maritata, fornicationem fecisset voluntate mulieris, non habuisset caloniam. Et si fuisset causa quod eam forciasset, pariasset eam vel accepisset uxorem. Et si mulier forzatam se clamasset prima die vel secunda, approbasset per veridicos testes iaccenses; post tres dies transactos nichil ei valuisset.
[8] Et si aliquis illorum, iratus, contra vicinum suum armas traxisset, lanza, spada, maza, vel cultrum, pariasset mille solidos, vel perdidisset pungno.
[9] Et si unus occidisset alium, pariasset D solidos.
[10] Et si unus alium cum pugno percussisset vel ad capillos apprehendisset, pariasset XXV solidos.
[11] Et si in terram iactasset, pariet CCL solidos.
[12] Et si aliquis in domo vicini sui iratus intrasset, vel pignora inde traxisset, pariasset XXV solidos domino domus.
[13] Et quod merinus regis non accepisset caloniam de ullo homine Iacce nisi per laudamentum de sex melioribus vicinis iaccensibus.
[14] Et nullus ex omnibus hominibus de Iacca fuisset ad iudicium in ullo loco, nisi tantum intus Iaccam.
[15] Et si aliquis falsam mensuram vel pesum tenuisset, pariaset regi LX solidos.
[16] Et quod omnes homines iaccenses vadant ad molendum in molendinis ubi voluerint.
[17] Et super hoc totum, ego Rannimirus rex, pro remedio animarum patris et matris mee et fratrum meorum, dono et concedo vobis omnibus hominibus de Iacca, tam maioribus quam minoribus, qui stationem in Iaccam faciebatis in die obitus Adefonsi fratris mei, de peccunia vel de aliquo negocio quod de aliqua parte ibidem adduxeritis in Iaccam, neque in toto meo regno, nullam lecitam detis vos nec omnis posteritas vestra per secula cuncta. Post prefatum diem, si populatores ibi venerint, et casas ibi habuerint et stationem fecerint, hanc libertatem habeant. Quod si aliquis malo ingenio casam in Iaccam habuerit et stationem ibi facere noluerit, hanc libertatem nullo modo habebit.
[18] Et dono vobis medietatem de illos meos balneos, cum medietate de illo orto, ad claudendum villam.
Has donationes dono et concedo vobis per secula cuncta. Amen.
Ego Rannimirus, rex, hanc cartam et donationem superius scriptam laudo et confirmo, et manu mea hoc sig+num corroboro.
Sig+num Raimundi, comes.
Sig+num regis Ildefonsi, filii Barchinonensium comitis, qui hoc laudo et propria manu mea confirmo et signo.
Sig+num Petri, regis Aragonum, et comitis Barchinonensium.
Universitat Jaume I. Castelló. Arxiu Virtual Jaume I - http://www.jaumeprimer.uji.es - Document nº 000768
© 2006 - Universitat Jaume I - Arxiu virtual Jaume I