Logo UJI
ARXIU VIRTUAL JAUME I
Documents d'època medieval relatius a la Corona d'Aragó
Privilegis i concessions de Sogorb
15 d'abril de 2006
Unim a la col·lecció 16 documents relatius a la vila de Sogorb datats entre 1256 i 1312, de procedències diverses, però molts d'ells de les matrius dels texts conservades a l'Arxiu de la Corona d'Aragó a Barcelona

1254, març 27. Sogorb
Jaume I dóna a Martí Gil el lloc de Carrica, del terme de Sogorb
Arxiu de la família Cucaló de Montull

Noverint universi quod nos, Jacobus, Dei gratia rex Aragonum, Maioricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani; per nos et nostros damus et concedimus per hereditatem propriam, francham et liberam tibi, Martino Egidii et tuis, imperpetuum, totam illam hereditatem que dicitur Carriga, in termino Segorbii, que affrontat, ex una parte, in rivo de Almonezir, et ex alia parte in via publica olivarii qui vadit apud Castrum Novum, et ex alia parte in hereditati Sperandei, filii Ballistarii de Mora, et ex alia in via publica que vadit ad Almonezir, et in sumitate suis capite el Alcavon de la Penna, unde [.....] sit cequia, et [...]am terram ad opus vinearum, que afrontant in alcharia de Amara, et in hereditate Speran[dei .... .... ....] et in penna.
Que omnia habeatis tu et tui imperpetuum, prout assignata [et terminata] sunt tibi per divisores, cum introitibus, exitibus, affrontacionibus et suis pertinenciis universis, a celo in abissum, ad omnes voluntates tuas et tuorum, cuicumque et quibuscumque [volueritis] libere perpetuo faciendas, exceptis militibus, clericis et sanctis, et [viris religiosis]. Et facimus tibi ad [.... .... ....] secundum quod faciemus [.... .... ....]
[Et ego] Martinus Egidii predictus, juro per Deum et eius sancta quatuor Evangelia, quod [personalem residenciam faciam] in Sogorbio [et hinc ad unum annum omnes possessiones] quas alibi habeo, Undam vel aliter, alienabo sine retencione [nostra].
Datum apud Segorbium, V kalendas [aprilis anno Domini] Mº CCº Lº quarto.
Signum + Jacobi, Dei gratia regis Aragonum, Maioricarum et Valencie, comitis Barchinone et Urgelli et domini Montispesulani.
Testes sunt: [1ª col.] Bernardus Guillermi de Entença.[2ª col.] Egidius Garcez de Açagra. Eximinus Petri de Arenoso. [3ª col.] Bertrandus de Aonnes. Aznarius de Rada.
Sig+num Petri Andree, qui mandato domini Regis hec scribi fecit, loco die et anno prefixis.


1256, juliol 26. València
Jaume I atorga carta de guiatge als veïns de Sogorb, per tots els estats de la corona
Arxiu del Regne de València. València. Pergamins en dipósit. Caixa 17, nº 31. Original
[Huici-Cabanes, 1978, nº 715] - Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, p. 91. Transcripció revisada en abril 2006

Noverint universi, quod nos Jacobus, Dei gratia rex Aragonum, Maioricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani; recipimus et constituimus in nostra proteccione, custodia, comenda, et in nostro guidatico speciali vobis, fideles meos universos et singulos homines et feminas de Sogorbio, presentes et futuros, cum omnibus bonis vestris mobilibus et inmobilibus, habitis et habendis, in eundo, stando ac redeundo per omnia loca regnorum et terrarum et dominacionis nostre, per terram videlicet mare, stagnum et quamlibet aquam dulcem.
[Ita quod] nullus de nostri gracia vel amori confidens, sit ausus vos vel aliquem vestrum, nec aliqua bona vestra in aliquo loco dominacionis nostre invadere, capere, retinere, marchare, offendere, gravare vel pignorare, culpa crimine vel debito alieno, nisi principales debitores vel fideiussores fueritis [mani]festi, nec in hiis etiam casibus nisi in vobis prius inventa fuerit fatica de directo.
Mandantes firmiter tenentibus locum nostrum, alcaydis, justiciis, juratis, baiulis et universis aliis officialibus et subditis nostris, presentibus et futuris, quod hoc guidaticum nostrum firmum habeant et observent, et faciant ab omnibus inviolabiliter observari, et non contraveniant nec aliquem venire contra permitant, aliquo modo vel aliqua racione; vobis tamen facientibus querelantibus de vobis justicie complementum.
Quicumque autem contra hoc guidaticum nostrum venire attemptaverit, iram et indignationem nostram et penan quingentorum morabatinorum se noverint incursurum, dampno illato vibos primitus plenarie restituto.
Datum Valencie VIIº kalendas augusti anno Domini millesimo CCº Lº sexto.
Sig+num Jacobi, Dei gratia regis Aragonum, Maioricarum et Valencie, comitis Barchinone et Urgelli et domini Montispesulani.
Testes sunt: [1ª col.] Eximinus de Urrea. [2ª col.] Sanccius de Antillone, Ato de Focibus. [3ª col.] Eximinus Petri de Arenoso, Michel de Lesu. Sig+num Jacobi de Monte Judayco, qui mandato domini Regis, pro domino fratre A. episcopo Valencie, cancellario suo, hec scripsit loco die et anno prefixis.


1256, agost 6. València
Jaume I ordena als alcaits i als habitants de les poblacions dels voltants de Sogorb, que deixen pasturar lliurement els ramats d'aquesta població en els seus termes
Arxiu del Regne de València. València. Pergamins en dipòsit. Caixa 12, nº 17. Original
[Huici-Cabanes, 1978, nº 720] - Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII, 1987, p. 92. Transcripció revisada en abril 2006

Jacobus, Dei gratia rex Aragonum, Maioricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani.
Fidelibus suis alcaidis et universis hominibus de Altura, de Gayvuel, de Almonezir, de Almedixar, de Castronovo, de Azuveba, de Pellinos, de Sova, de Sot, de Arguenas, de Gatava, de Marinas et de Serras, tam presentibus quam futuris. Salutem et gratiam.
Dicimus et mandamus vobis firmiter et districte, quot de cetero, visis litteris istis, non faciatis nec permitatis aliquod impedimentum vel contrarium hominibus de Sogorbio in pascuis locorum predictorum, sed permittatis pascere libere et sine aliquo impedimento, et sine aliquo erbagio, carnagio, parizone, seu qualibet alia racione vel causa, ganatum totum predictorum hominum in locis superius nominatis.
Et hoc non mutetis vel differatis aliqua ratione vel causa, se de nostri confiditis gratia vel amore.
Datum Valencie VIII idus augusti anno Domini Mº CCº Lº sexto.


1257, octubre 30. Lleida
Jaume I posa en mans de Guillem d'Anglesola el castell i la vila de Sogorb, durant un període de tres anys
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria Reial. Registre 9, f. 43v. Original
[Huici-Cabanes, 1978, p. 818] - Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, p. 92

Nos Jacobus et cetera.
Comendamus et tradimus vobis, dilecto nostro Guillermo de Angularia, castrum et villam de Segorb, cum omnibus terminis et pertinenciis suis, et cum redditibus et exitibus, proventibus et aliis iuribus omnibus eius, hinc ad III annos primo venturos et continue completos.
Ita quod vos teneatis ibi ad custodiam castri predicti VII hominum, et omnibus aliis que facietis in ret[enci]one ipsius castri, quos vos faciatis, donetis et teneamini inde dare nobis et nostris pro isto primo anno II mile CCCC solidos regalis, quitios et absolutos, et de unoquoque predictorum duorum annorum subsequentium II mile et D solidos regalis.
Hoc tamen addito et intellecto, quod in unoquoque predictorum III annorum donetis, de predictis denariiis, DCCC solidos jaccensis domine Taresie Gil, et cui vel quibus ipsa mandaverit loco sui.
Datum Ilerde IIIº kalendas novembris [anno Domini Mº CCº Lº VIIº].


1264, maig 30. Calatayud
Jaume I dóna llicència als veïns de Sogorb per poder celebrar mercat al raval dels moros, indicant que la via pública passarà pel mig de l'esmentat mercat
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria Reial. Registre 13, f. 179r. Original
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, pp. 93-94.

Jacobus et cetera.
Ordinamus et statuimus quod semper de cetero mercatum ville de Segorb sit et fiat in ravallo ubi morantur sarraceni, coram operatoris vestris et non aliquo alio loco.
Et quod via sicut strata transeat per villam videlicet per mediam mercati.
Mandantes hominibus Sogorbii presentibus et futuris, quod predictum mercatum faciant in dicto loco et non alio, et faciant transito viam per medium mercati, ut superius dictum est, et non per alium locum, si confidunt de nostri gracia vel amore.
Datum Calataiubo III kalendas junii anno Domini Mº CCº LXº IIII.


1265, setembre 23. Saragossa
Jaume I estableix en dijous un mercat setmanal a Sogorb, que es faria en el mateix lloc que es feia quan la vila era dels musulmans
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria Reial. Registre 13, f. 291v. Original
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, p. 94

Pro mercato Sugurbii.
[Per] nos et nostros volumus et constituimus quod mercatum ville Segorbii fiat de cetero et celebretur, in illo loco quo antiquitus tempore sarra[cenorum] [consue]vit fieri et celebrari, videlicet apud portam de Altura.
Quod mercatum fiat et celebratur singulis septimanis, in die jovis, [.....] [...]estatem, concessione quam feceramus Petri Eneci cum carta, quod dictum mercatum fieret et celebraretur apud portam Valencie [.....] nos d[ictam] [con]cessionem revocamus.
Mandantes alcaydo, justicie et probis hominibus Sogorbii, quod dictum mercatum faciant fieri et celebrari [apud] portam de Altura, ut etiam est dictum, et non alibi.
Datum Cesarauguste IX kalendas octobris anno Domini Mº CCº LXº quinto.


1265, octubre 26. València
Jaume I ordena que el camí reial que va de València a Teruel passe obligatòriament per Sogorb
Arxiu del Regne de València. València. Pergamins en dipòsit. Caixa 12, nº 1. Original. (La matriu del document es troba a l'Arxiu de la Corona d'Aragó, a Barcelona. Cancelleria Reial. Registre 13, f. 289r)
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, pp. 95-96. - [Huici-Cabanes, 1987, nº 1472]. Revisada la transcripció en abril de 2006

Noverint universi, quod nos Jacobus, Dei gratia rex Aragonum, Maioricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli, et dominus Montispesullani, per nos et nostros volumus et statuimus imperpetuum, quod semper de cetero caminus qui vadit de Valencia apud Turolium et de Turolio versus Valenciam, faciat transitum per villam Segorbi, videlicet per portam Turolii, et per viam que est supra domos abbatie, et ante ecclesiam, et per platea ville, et per portam que dicitur de Valencia.
Mandantes alcaidis et universis hominibus dicte ville, presentibus et futuris, quod dictam constitucionem nostram firmam habeant et observent, et faciant inviolabiliter observari.
Datum Valencie VIIº kalendas novembris anno Domini millesimo CCº LXº quinto.
Sig+num Jacobi, Dei gratia regis Aragonum, Maioricarum et Valencie, comitis Barchinone et Urgelli et domini Montispesulani.
Testes sunt: [1ª col.] Jaufridus de Rochabertino. [2ª col.] G. de Caneto, R. de Urgio. [3ªcol.] Eximinus Petri de Arenoso. G. Berengariis de Serralonga.


1265, octubre 26. València
Jaume I dóna a Jaume Roca, degà de la catedral de Barcelona, dos torres situades als murs de la vila de Sogorb i una plaça davant d'aquestes
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria Reial. Registre 13, f. 289v. Original
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, pp. 94-95. Revisada la transcripció en abril de 2006

Jacobi Rocha, clerici.
Per nos et nostros damus et concedimus vobis, Jacobo de Rocha, decano Valencie et canonico Ilerde, ac vestris imperpetuum, duas turres que sunt in muro ville de Segorbo, super porta vocata de Turol, coram eclesia sancte Marie eiusdem ville, in eo loco ubi mercatum sarracenorum consuevit teneri.
Et damus etiam vobis et vestris plateam que est coram ipsius turribus, et in directo dicte porte, habentem duodecim braciatas in longum muri et sex braciatas in amplium. Que platea afrontat ex una parte in ecclesia mediante via publica, et ex alia in via publica, et ex alia in domibus abbatie, ex alia vero in domibus Sancie Muynnoz.
Predictas inquam duas turres et predictam plateam, de celo in abissum, cum introitibus et exitibus et affrontacionibus predictis, ac suis pertinenciis universis, damus et concedimus vobis et vestris imperpetuum, in hunc scilicet modum quod vos et vestri, vel quos volueritis, possitis in dicta platea domos construere et edificare, set non possitis ibi operatoria facere vos vel vestri.
Vos tamen et vestri qui dictas turres et plateam, vel domos, que in ea fient, tenebunt et habebunt, teneamini turres ipsas condirectas tenere.
Et sic volumus et concedimus quod vos et vestri, vel quos volueritis, habeatis et teneatis dictas turres et domos que in dicta platea fient, franchas et liberas, ad vendendum, dandum, impignorandum ac alienandum, et ad omnes vestras et vestrorum voluntates huiusmodi cuilibet faciendas, libere et sine alicuius impedimento persone, vobis tamen et vestris dictas turres condirectas tenentibus ut est dictum.
Mandantes firmiter vicariis, baiulis, curiis, justiciis, alcaydis et universis aliis officialibus et subditis nostris, presentibus et futuris, quod predictam donacionem firmam semper habeant et observent ac faciant observari.
Datum Valencie VIIº kalendas novembris anno Domini Mº CCº LXº quinto.


1273, maig 29. València
Jaume I fa donació a Ferran d'Oblites d'un albacar a Sogorb
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria Reial. Registre 21, f. 150v. Original
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, p. 96

Per nos et nostros damus et cetera, tibi Fernando de Oblitis et tuis, imperpetuum, ad opus domorum, quaddam albacare quod est apud Sogorp, sicut affrontat ex una parte in muro ville de Sogorp, et ex alia in turre domorum ecclesie dicte ville, et de tercia in domibus Johannis Andree, et de quarta parte in turre que est coram domos Johannis Andree.
Quod albacara prout predictis affrontacionibus terminatur, cum introitibus et exitibus, et melioramentis, ceterisque suis pertinenciis, habeatis tu et tui ad construendum ibi domos, et ad dandum, vendendum, impignorandum, alienandum, et ad omnes tuas et tuorum voluntates inde cui et quibus volueritis tu et tui perpetuo [.....] faciendas, exceptis militibus et clericis ac personis religiosis.
Datum Valencie IIIIº kalendas junii anno Domini Mº CCº LXXº tercio.


1276, gener 23. València
Jaume I dóna a Ferrer de Mas l'escrivania de la curia de Sogorb
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria Reial. Registre 20, f. 311v. Original
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, pp. 96-97

Donacio scribanie civitatis Sogorbii.
Per nos et nostros damus et concedimus vobis, Ferrario de Manso, notario Valencie et tuos imperpetuum, scribaniam curie ville Segorbii, dum tamen tu et qui dictam scribaniam tenuerint post te in ipso officio, vos habebitis legaliter atque bene.
Ita scilicet quod tu et tui, et non aliqui alii, teneatis scribaniam predictam et scribatis et conficiatis acta, attestaciones, et omnia instrumenta seu scripta publica que in dicta curia fuerint conficienda seu scribenda.
Et habeatis ac percipiatis inde pro vestro officio et labore, tantum quantum alii qui hactenus dictam scribaniam tenuerunt, consueverunt inde percipere et habere.
Concedentes tibi et tuis quod possitis in dicta scribania substituere alium loco vestri, qui eandem teneant pro vobis, dum tamen in officio predicto sint sufficientes et legalis.
Predictam itaquod scribaniam tibi et tuis damus, ut dictum est, tali modo quod tu et tui donetis inde nobis et nostris singulis annis in festo Circuncisionis Domini, pro censu tres morabatinos in auro.
Mandantes justiciis, baiulis, et universis hominibus dicte ville, presentibus et futuris, quod te et tuos ac substitutos a vobis, habeant et teneant de cetero in scriptores dicte curie et non alios, ut superius continetur, dum tamen ut dictum est in officio eiusdem scribanie vos habebitis fideliter atque bene.
Datum Valencie Xº kalendas febroarii anno Domini Mº CCº LXXº quinto.


1276, agost 29. Xàtiva
L'infant Pere ordena als veïns de Sogorb que no molesten els moros del raval de la població, que se'n van anar a viure a Altura però que volen continuar treballant les seues terres del terme de Sogorb
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria Reial. Registre 38, f. 25v. Original
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, p. 97

Infans Petrus, et cetera.
Fidelibus suis universis et singulis hominibus Segorbii, et omnibus aliis ad quos presentes pervenerint. Salutem et gratiam.
Mandamus vobis firmiter quatenus permittatis venire salve et secure, cum pendone meo, omnes sarracenos et sarracenas que fuerunt ravalli predicte ville Segorb, cum omnibus rebus et bonis suis apud Alturam, et permanere ibi et laborare omnia hereditament que habent in termino Segorbii, absque aliqua contradictione. Et ipsos manuteneatis et deffendatis.
Datum Xative IIIIº kalendas septembris anno Domini Mº CCº LXXº sexto.


1279, novembre 21. València
El rei Pere el Gran fa donació en concepte de feu, del castell i la vila de Sogorb, al seu fill Jaume Pérez, segons forma dels Usatges de Barcelona
Arxiu de la Corona d'Aragó. Barcelona. Cancelleria Reial. Registre 44, f. 174v. Original - Arxiu del Regne de València. Cancelleria Reial. Registre 611, f. 178r
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, p. 104

Noverint universi, quod nos Petrus, Dei gratia et cetera.
Gratis et ex certa sciencia, per nos et nostros damus et concedimus donacionis irrevocabili inter vivos, ad feudum, secundum usaticos Barchinone, vos dilecto filio nostro Jacobo Petri, et vestris, perpetuo, civitatem et castrum nostrum de Sogorb.
Predictum itaquod castrum, cum fortitudinibus, militibus et dominibus, et aliis hominibus et mulieribus, christianis et sarracenis, et cum montibus, planis, terminis, possessionibus et laboracionibus, cultis et heremis, silvis, nemoribus, aquis, aqueductis, caloniis, molendinis, furnis, çensualibus, pertinenciis, et omnibus aliis iuribus universis, damus et concedimus vobis dicto Jacobo Petri et vestris, perpetuo, sicut melius dici potest et intelligi ad vestrum et vestrorum salvamentum et bonum intellectum, in hunc modum quod vos et vestri teneatis ad feudum usaticos Barchinone pro nobis et successoribus nostris civitatem et castrum predictum de Sogorb, et detis inde nobis et nostris potestatem irati et pacati quocumque et quotiescumque a nobis vel nostris fueritis requisiti.
Retinemus etiam nobis et nostris valenssam in civitate et castro predictis.
Item retinemus nobis et nostris monetaticum et merum imperium.
Mandantes universis hominibus dicte civitatis et termini sui, presentibus et futuris, quod vobis et vestris vel cui volueritis, et non alicui alii, de çetero obediant, respondeant, et attendant.
Datum Valencie XIº kalendas decembris anno Domini Mº CCº LXXVIIIIº.


1286, octubre 25. Lleida
Alfons el Lliberal promet als veïns de Sogorb que no separarà la vila de la corona reial
Arxiu del Regne de València. València. Pergamins en depòsit. Caixa 8, nº 19. Original - La matriu del document es conserva a l'Arxiu de la Corona d'Aragó. Cancelleria Reial. Registre 64, f. 136r.
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, pp. 112-113

Noverint universi, quod nos Alfonsus Dei gratia rex Aragonum, Maioricarum et Valencie ac comes Barchinone.
Attendentes fidelitatem et legalitatem et affeccionem, quam fideles nostri vos milites et probis homines civitatis Sugurbii et terminorum suorum semper habuistis et erga nos habetis; attendentes etiam quod dicta civitas Sugurbii, propter sui fortitudine et situm loci multum auget et conservat regnum nostrum Valencie, et ex alienacione eiusdem dictum regnum debilitantur; idcirco ad suplicacionem vestram, per nos et nostros successores volumus et concedimus vobis, dictis hominibus Sugurbii et militibus eiusdem et terminorum suorum, ex certa sciencia, quod sitis imperpetuo vos et successores vestri habitatores dicti civitatis et terminorum suorum, de dominio et corona Aragone et regni Valencie.
Promittentes vobis bona fide, quod neque castrum de Sugurbio, civitate seu villam, neque vos vel successores vestros habitatores dicte civitatis et terminorum suorum, nunquam dabimus alicui vel aliquibus personis, nec permutabimus seu segregabimus a dicto dominio corona Aragone et Valencie; immo volumus quod sitis perpetuo vos et successores vestri habitantes et habitaturis, et terminorum suorum, semper de dominio et corona dictorum regnorum, ut superius est expressum.
Promittentes sub fide nostra et juramento a nobis in nostra coronacione prestito, de regni iuribus conservandis, predicta omnia et singula per nos et nostros successores imperpetuum attendere et complere, et nunquam in aliquo contravenire aliqua racione.
Mandamus universis officialibus et subditis nostris, presentibus et futuris, quod predicta firma habeant et observent, et faciant ab omnibus inviolabiliter observari, et non contraveniant aliqua racione.
Concedentes vobis quod racione huius gracie et concesionis, habuimus et recepimus a vobis quinque mille solidos regalium Valencie.
Datum Illerde, octavo kalendas novembris anno Domini millesimo ducentesimo octuagesimo sexto.
Sig+num Alfonsi, Dei gratia regis Aragonum, Maioricarum et Valencie, ac comitis Barchinone.
Testes sunt: Artaldus de Alagone, Petrus Cornelii, Lupus Ferrench de Luna, Petrus Martin d'Artasona, R. Folc vicecomes Cardone.
Sig+num Raimundi Scorna, dicti domini regis scriptoris, qui mandato eiusdem hec scribi fecit, et clausit loco die et anno prefixis.


1286, novembre 8. Tarragona
Alfons el Lliberal comunica al consell municipal de Sogorb, que no havent estat possible materialitzar el tractat que volia formalitzar amb el seu germà Jaume Pérez, senyor de Sogorb, per a recuperar la població per al patrimoni reial, han de seguir reconeixent-lo com a senyor seu
Arxiu Municipal de Sogorb. Ms. 112, f. 61v. Còpia coetània del document
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, p. 115

Alfonsus, Dei gratia rex Aragonum, Maioricarum et Valencie ac comes Barchinone.
Fidelibus suis justicie, juratis, concilio et toti universitati Segurbii. Salutem et gratiam.
Cum cambium quod tractatum erat inter nos, ex una parte, et nobilem Jacobum Petri, dilectum fratrem nostrum, ex altera, super castro et civitati Segurbii, propter presens [.....] quod facturi sumus, non possit fieri ad presens, mandamus vobis quatenus ipsum nobilem [Ja]cobum [Petri] [pro] dominum habeatis et teneatis, et eidem aut cui ipse voluerit loco sui respondeatis de omnibus redditibus, exitibus, et de aliis proventibus, sicut consuevistis facere tempore excellentissimi domini Petri, regi Aragonum, bone memorie patris nostri.
Datum Terrachone VIº idus novembris anno Domini Mº CCº LXXXº sexto.


1302, juny 18. Sogorb
Jaume Pérez, senyor de Sogorb, augmenta el salari del justícia de la ciutat, fixant-lo en la quantitat de 300 sous anuals
Arxiu del Regne de València. València. Pergamins en depòsit. Caixa 14, nº 4. Original
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, pp. 119-120

Nos, en Jacme Pérez, senyor de Segorb.
Guardan el trebayl que.l justícia del dit loch de Segorb offer dins l'any que aministra l'ofici del justiciat, e las messions que ha a fer en procurar aquell, per les quals messions e trebayl no li cumplen doens solidos reals, que per lo sobredit offici reeb cascun any.
E per aquesta rahó entenam a la justícia, qui ara és o per temps serà en Segorb, e a tot lo conçell d'aquell metex logar fer gràcia special, volem e enadim en tots temps, per nos e per los nostres successors, que part los dits XX solidos que.l dit justícia [de] Segorb ha acostumats de pendre cascun any, reeba e aja de més cent solidos reals.
E axí que sien treents solidos, los quals cascun any deja aver per son salari, e entregar-se d'aquells sobre.ls quarts, calònies, e altres sdeveniments de la cort del dit loch de Segorb.
E si per aventura los dits quarts, calònies, e esdeveniments, no complien a la paga dels dits CC solidos, manam al batle de Sogorb, qui ara és o per temps serà, que.l [compli]men que al dit justícia dins aquell any faylirà dels dits CCC solidos, li deja complir de les rendes nostres de Segorb.
E perquè açò sia pus ferm, en testimoni de totes les damunt dites coses, manam segellar aquesta present carta, ab nostre sagell pendent de çera.
Dada en Segorb, XVIII dies anats de juny, anno Domini Mº CCCº secundo.


1312, novembre 13. Sogorb
Ordinacions del tribunal del "ligajo" dels ramaders de Sogorb
Arxiu del Regne de València. València. Pergamins en depòsit. Caixa 17, nº 22. Còpia autoritzada de 1326
Garcia Edo, Vicent. Segorbe en el siglo XIII. 1987, pp. 120-121

Aquest es translat bene e fielment sacado II kalendas januarii anno Domini Mº CCCº XX VIº, de una carta pública escripta en pergamino, el tenor de la qual es aital:
In Dey nomine et eius gratia.
Sea conoçida cosa a todos [omnes] como yo, don Joan Andrés, e yo don Beneyto el Pobo, e yo don Gil de Vissiedo, e yo don Julián de Santa, e yo don Lario d'Alquéçar, e yo Dominico Bernat, e yo Domingo Rodrigo, e yo Pasqual Hiványes, e yo Domingo Segura, e yo don [Valero] de Luco, vezinos de Sogorb, todos ensemble, en çierta sçiençia, de reconociendo el provecho común de todos aquelos que han ganado ho bestiar menudo, ho haurán d'aquí adelant, qui en aquest ordenamiento [.....] ordenamos legaxo, con voluntad, conseyo e consentimiento de Bernardo d'Esplugues, bale de Segorbe, e de don Domingo Basa, justicia del dito lugar, e de don Michel Sánchez, e d'en Domingo Sancho Dasio [.....] jurados del dito lugar, ellos presentes e consintientes, en el qual legaxo e hordinamiento d'aquel femos e ordinamos los capítols que se siguen:
Primerament, queremos e atorgamos que en el comienço d'aquel legaxo sean esleýdos dos homines buenos, jurados, los quales juren fer e tener e mantener el dito legaxo dentro un anyo primero venidero e contínuament complido, dentro el qual anyo que dos vegades faga fer [legaxo] en aquel tiempo que los conozerá que sea más provechoso, e que todos los pastores del término de Sogorbe sean tenidos de venir al dito legaxo; e los jurados deven leer los hordenamientos de juso escriptos, en presencia de todos los senyores de las cabanyas ho de los bestiares, e nombrar cada uno por su nombre.
E complido el dito anyo, de voluntat de los senyores de las cabanyas, meta hun, dos, o tres homines buenos, los quales juren en presencia de todos aquellos, juren tener el dito offiçio por todo aquel anyo, bien e lealmente; e que darán a cada uno su derecho.
Item, hordenaron que de toda la cabanya sea tenido de venir al dito ligaxo, a los días que serán ordenados por los jurados, el pastor mayor o el rabadán.
Encara, todos aquellos que guardarán ganado, que tornen a coral, e que cada uno de aquelos sea tenido de aduzir al dito ligaxo todas las reses mostrenquas que en lur cabanya ho ramado aurán tenidas. E si por aventura non de aurá venido, sean tenidos de fer-ne fe en poder de los dichos jurados. E el que no.y viniere al dicho ligaxo, segúnt que es ordenado, que pague por pena V carneros, de la qual pena sea la terçera part del noble don Artal de Luna, e la terçera parte de los jurados, e la otra terçera part sea dado a comer e a bever a los pastores de dicho ligaxo, a coneçimiento de los jurados; empero en aquesta manera que si los ditos jurados prenen en la dita pena, que sia partida segúnt que de suso es dicho. E si por aventura los ditos jurados verán que aquel se.n escusará de la venida, e que aurá justa escussa, que aquella reiban, e a aquelo que los soltarán que sea todo suelto, e que los puedan absolver de la dita pena, si conoxen que sia façedor a lur propia accomidat.
Item, queremos e atorgamos que los pastores que al dito legaxo venrán e conoçerán alguna res lur, o de algun exerich de su cabanya, la qual él guardará, fendo fe por sagrament que suya es, dé a aquel exerich que habiere pagado primerament la missión e la guarda d'aquellas; en otra manera que no lo pueda levar.
Item, ordenamos que si por aventura alguno aurá trobado alguna res mostrenca, e aquella ab çeguera ho negará e por vedor será, que pague la pena doblada e la res o reses tornen aquel de que serán, dobladas.
Item, queremos e atorgamos que todos los malfechores que serán atrobados en los pastores, o algún malefiçio en alguno d'aquelos por los dichos jurados, que aquel o aquelos serán tenidos de pagar la dicha pena, segúnt que de suso es hordenada.
Item, queremos e atorgamos que si por aventura algún pastor o pastores que no serán de la vezindat de Sogorb, e vendrán al dito legaxo e querán veyer el dito legaxo, que lo puedan fazer, en pero que los sean tenidos de adozir todos los mostrenquos que lur poder serán venidos, e si non que.n fagan fe que non divinieron. E ellos puedan-se levar a aquelo que trobarán, que lur fuere fer donde [.....] e pagando la guarda segunt que de suso es dicho, e la misión.
Item, encara ordenamos que todas las mostrenquas que serán venidas al legaxo, e que no aurán trobado senyor, que sean tenidos de tener a aquellas en tro a III legaxos; e si a III legaxos no aurán trobados senyores, que los ditos jurados vendan aquelos, e paguen las misiones que aquelas resses aurán fechas. El romanient den por amor de Dios, por ánima d'aquelos qui fueren, a conocida de los ditos jurados.
Item, ordenamos que los jurados que sean tenidos de descrevir todas las reses que no trobarán senyores, e aquelos a qui los comandarán.
Quod est actum Segurbii idus novembris anno Domini Mº CCCº XIIº.
Sig+no de don Johan Andrés. Sig+no de don Beneyto. Sig+no de don Gil de Vissiedo. Sig+no de Julián de Santa. Sig+no de don Lario d'Alquéçar. Sig+no de Domingo Bernat. Sig+no de don Rodrigo. Sig+no de Pedro Hiványes. Sig+no de Domingo Segura. Sig+no de don Valero de Luco; damunt ditos, que.sto firmaron, loaron e atorgaron.
Testimonios son a aquesto presentes, don Bartolomé de Monreal, Johan López d'Eslava, e don Johan de Pero Gil.
Sig+no de Martín Lópiz de Morea, notario público de Segorb, que.sto fiço escrivir e cerró.
Sig+no de Pero de Fillach, notario público de Sogorb e por todo el regno de Valencia por actoridat real, que aquest traslat punto a punto de la carta original bien e lealmente trasladó con su propia mano, escrivió e cerró diebus desús ditos, e a nos lo çerró, con raso enmendado en la VIIª línea, do dice "jurados".


© 2006 - Universitat Jaume I - Arxiu virtual Jaume I