Logo UJI
ARXIU VIRTUAL JAUME I
Documents d'època medieval relatius a la Corona d'Aragó
Recognoverunt proceres
19 de gener de 2009
Hem incorporat la transcripció del privilegi concedit pel rei Pere el Gran als habitants de Barcelona el dia 11 de gener de 1284, a través del qual confirma els costums antics de la ciutat i afegeix noves disposicions, totes destinades a la millora del seu règim municipal. Es tracta del privilegi conegut amb les paraules "Recognoverunt proceres" que encapçalen l'articulat del text. Hem numerat de forma artificial els diversos articles del text, que sumen un total de 115, de les quals les 71 primeres eren "costums velles", que s'usaven però sembla que no havien estat fins aquell moment posades per escrit. La transcripció ha estat presa de l'edició efectuada per Antoni M. Aragó i Mª Mercè Costa, i publicada l'any 1971

1284, gener 11. Barcelona
Pere el Gran confirma els costums antics de Barcelona, posats per escrit per primera vegada amb eixa finalitat i afegeix noves disposicions per al bon govern de la ciutat. Es tracta del document conegut per les paraules que encapçalen aquests costums: "Recognoverunt proceres"
Arxiu de la Corona d'Aragó. Cancelleria reial. Pergamí original
Transcripció, amb variants formals, efectuada a partir de l'edició d'Antoni M. Aragó i Mª Mercè Costa. Colección de documentos inéditos del Archivo de la Corona de Aragón. Vol. XLIII. Privilegios reales concedidos a la ciudad de Barcelona, pp. 8-17

In Christi nomine.
Pateat universis presentibus et futuris quod cum nos Petrus, Dei gracia Aragonum et Sicilie rex, essemus in civitate Barchinone personaliter constituti pro generali curia celebranda cathalanis ibidem, probi homines et universitas eiusdem civitatis nobis humiliter supplicarunt ut eis de gratia et misericordia nostra concederemus et approbaremus privilegia concessa eis per antecessores nostros, et antiquas consuetudines quas in civitate Barchinone antiquitus habuerant, quas scilicet consuetudines nobis scriptas tradiderunt sicut fuisse et esse recognoverunt proceres et antiqui et iurisperiti civitatis eiusdem.
Supplicaverunt etiam nobis ut quedam alia capitula et peticiones que inferius declarantur, quas nobis obtulerunt in scriptis, eisdem pro bono statu civitatis concedere deberemus.
Nos itaque considerantes quod omnibus subditis nostris tenemur bene facere, et quod regalis benivolentie est intendere utilitatibus subiectorum et eos gratiis ampliare, volentes sequi vestigia antecessorum nostrorum, gratis et ex certa sciencia per nos et omnes successores nostros concedimus, approbamus, ac etiam confirmamus vobis et habitatoribus Barchinone presentibus et futuris perpetuo, omnia privilegia concessa sive facta civitati et universitati Barchinone et nobis vel antecessoribus nostris prout in ipsis privilegiis plenius continetur.
Similiter concedimus et approbamus ac etiam confirmamus vobis et successoribus vestris perpetuo, omnes predictas consuetudines sicut nobis eas in scriptis dedistis, tenor quarum sic se habet:
.
Recognoverunt proceres Barchinone, et antiqui, et sapientes in iure:
.
[1] Antiquam esse consuetudinem quod quilibet poterat dare et legare in testamento vel donatione inter vivos vel quocumque alio modo voluerit res quas tenet pro alio in emphiteosim sine firmamento et consensu domini, dummodo non interveniat fraus.
[2] Item, quod hereditas deffuncti dividitur in quindecim partes, et quod octo partes sunt legitima.
[3] Item, que heres potest aditam hereditatem repudiare sine diminutione tamen hereditatis, nisi habeat iustam causam retentionis.
[4] Item, quod uxor, mortuo viro, extantibus liberis in pupillari etate, non potest petere dotem sibi solvi, dummodo teneat bona et accipiat fructus et possit vivere competenter de bonis mariti vel de bonis suis parafernalibus, vel de iusta negociatione sua.
[5] Item, si non sunt liberi non potest infra annum luctus dotem petere sibi solvi, dummodo prestentur sibi alimenta de bonis mariti infra predictum annum, et quod post annum nisi fiat sibi solutio, quod recipiat fructus et teneat bona quousque sit sibi satisfactum, et nichilominus possit petere dotem.
[6] Item, quod in eleccione est creditoris vel convenire principalem debitorem vel fideiussorem, salvo fideiussori quod possit tenere curiam per unum annum.
[7] Item, si sunt duo vel plures debitores principales in solidum obligati, etiam si renunciaverint nove constitutioni, non tenetur aliquid solvere nisi partem suam, nisi debitore alio absente vel egente vel non solvendo existente.
[8] Item, eodem modo se habet consuetudo in fideiussoribus.
[9] Item, quod fundus dotalis potest alienari, dum uxor iuret.
[10] Item, quod uxor que obligatur cum marito in mutuo vel deposito non tenetur solvere, dum bona mariti sufficiunt, et in defectu mariti tenetur ad dimidiam, et hoc quantumcumque iuraverit et renunciaverit beneficio velleyani et iuri ypothece sue.
[11] Item, in sponsaliciis non requiritur in Barchinona consensus domini, nec firmamentum nec confirmatio vel subscriptio domini facta posteriori creditori mariti ledit ius mulieris, immo semper remanet prior mulier et potior in obligacione dotis et sponsalicii.
[12] Item, quod victualia que aportantur in Barchinona per mare vel terram, de pane, vino, carnibus et piscibus rescentibus non marchentur nec pignorentur pro debito alieno, nec precium habitum de victualibus, nec etiam mercimonia inde empta pignorentur, nec etiam pignorentur vel retineantur barce, ligna, vel iumenta aportancia dicta victualia. Et hoc etiam tam pro alienis debitis quam propriis, nisi in contractibus Barchinone celebratis.
[13] Item, quod vicarius non pignorat pro debitis equitaturas illorum qui tenent eas ad proprium usum equitandi, neque armas neque vestes nec apparatus lecti nec etiam caxiam.
[14] Item, quod vicarius vel baiulus vel aliquis officialis non imponit penam alicui, nisi rixantibus vel cominantibus ad rixam.
[15] Item, quod vicarius vel baiulus vel aliquis dominus qui dat iudicem in causa non appellat a sentencia contra eum lata, nisi subditus vel emphiteota appellaret, quia tunc dominus potest petere melioramentum utendo appellacione ipsius subditi vel emphiteote.
[16] Item, quod proceres Barchinone ordinant et constituunt banna, et vicarius banna ordinata per proceres Barchinone facit preconizari et ea exigi, et quod ipsi proceres possint mutare vel relaxare banna sine voluntate vicarii, et quod pena bannorum est vicarii.
[17] Item, quod vicarius non capit aliquem de nocte pro banno qui possit dare fideiussorem, et quod sagiones tenentur eum sequi ad domum fideiussoris.
[18] Item, quod vicarius non debet tenere aliquem captum qui velit ydonee firmare ius vel se manulevare ydonee, nisi pro crimine homicidii vel altero crimine de quo mereatur iusticiam corporalem.
[19] Item, quod illi qui intrant Barchinonam vel exeunt per mare vel per terram cum armis vel sine armis non cadunt in bannum.
[20] Item, quod vicarius donat sex menses pro vendendis honoribus debitoris qui iurat se non habere res mobiles de quibus creditori possit satisfacere.
[21] Item, quod debitor debet scribere bona sua si hoc petat creditor.
[22] Item, quod mercatores vel marinarii qui sunt recessuri per mare non tenentur placitare super novis causis, dummodo assecuraverint se prosequi causam in reditu viatici, et hoc postquam lignum, barca vel navis fuerit in mari vel parata ad varandum.
[23] Item, quod aliquis non possit repetere aliquam rem ab illo qui emit eam per cursorem publicum et publice, nisi restituerit precium.
[24] Item, quod notarius potest facere testamentum ipso solo existente cum testatore, et quod, ipso faco sive notato in papiro, vocet testes coram quibus dicat se fecisse testamentum ipsius testatoris, et quod valet ac si audivissent testamentum ipsi testes.
[25] Item, quod testamentum in quo sunt duo vel tres testes adhibiti, valet et non informatur racione testium.
[26] Item, quod ille qui cessat in solutione census per quotcumque annos cessaverit, quod condempnatur in duplo census et quod non cadit in comissum.
[27] Item, quod ille qui vendit vel dat in emphiteosim alii rem sibi datam in emphiteosim sine consensu et requisitione domini, prestat duplex laudoismum et con cadit a re.
[28] Item, si emphiteota non tenet emparam sibi factam a domino, prestat domino quinque solidos pro empara fracta, et si emphiteota offert domino firmam iuris cum effectu tenetur dominus desemparare illud quod emparavit facta firma, alias emphiteota non tenetur sibi servare emparam.
[29] Item, quod emphiteota potest obligare in firmamento iuris rem quam tenet pro domino.
[30] Item, quod dominus potest emphiteote abstrahere auctoritate propria portas si non solvit ei censum die statuto.
[31] Item, si non firmat sibi ius potest sibi abstrahere portas.
[32] Item, quod locator domorum potest conductori accipere res propria auctoritate sine sagione, que fuerint illate et invente in domo locata pro pensione domus locate.
[33] Item, quod locator prediorum potest, propria auctoritate, emparare conductori fructus qui fuerint in predio locato racione pensionis non solute.
[34] Item, si emphiteota vendit rem sibi datam in emphiteosim, quod proximior sive medius emphiteota potest eam retinere et reducere in primo statu.
[35] Item, quod si dominus dicit censum non esse solutum ab emphiteota, quod ultra annum statur iuramento emphiteote super solutione facta, nisi in sequenti anno post illum primum transactum quod dicit sibi non esse satisfactum de precedenti probaverit dominus quod imperpellaverit emphiteotam pro solutione census dicti preteriti temporis.
[36] Item, quod cives Barchinone non dant decimas nec primicias de olivis nec fructibus aliquarum arborum nec primiciam etiam de fructibus vinearum a colle de Cudines usque ad riariam de Orta, et a podio de Aquilari, et a colle de Cerola usque ad mare.
[37] Item, non datur de fabis, ciceribus, nec de aliis legumenibus que seminantur in vineis civium Barchinone aliqua decima vel primicia.
[38] Item, quod vicarii qui noviter constituuntur in Barchinona, iurant ad sancta Dei evangelia in posse proborum hominum Barchinone, coram populo, de stando consilio eorum et servando iura et consuetudines Barchinone, salvo dominio domini regis.
[39] Item, quod in aliqua causa post litem contestatam non conceduntur ferie messium vel vindemiarum scilicet mensis iunii et septembris.
[40] Item, quod quando contentio est inter christianum et iudeum et causa habet decidi per iusiurandum, quod iudeus debet iurare super plagis apud ecclesiam sancti Iusti, excepto iuramento calumpnie quod prestatur super precepta legis coram iudice.
[41] Item, quod proceres Barchinone et cives iudicant homines in criminalibus.
[42] Item, quod nemo potest aliquem reptare de batallia in curia Barchinone, nec curia consuevit recipere firmam, nisi tamen de treugis fractis vel bausia vel traditione.
[43] Item, quod omnis accio personalis vel realis que de iure comuni debet tolli decem vel viginti annis extenditur usque ad triginta annos, excepta ypothecaria que extenditur usque ad quadraginta annos contra debitorem possidentem rem obligatam vel eius heredes.
[44] Item, est consuetudo in lucernis positis in pariete privato vel comuni illius qui lucem accipit per ipsas lucernas, si ipse lucerne extiterint per triginta annos in pace et continue, quod ipse lucerne non possint claudi a parte adversa.
[45]Item, est consuetudo quod si ille qui habet lucernas non habet instrumentum de lucernis ibi habendis nec aliquam tuicionem, nisi tamen prescripcionem triginta annorum, quod si clauserit eas operando ibi vel alio modo, quod iterum non potest ibi habere lucernas.
[46] Item, est consuetudo quod si de lucernis, cloacis, parietibus et envanis qui sunt in honore qui tenetur pro aliquo, quod si fiat aliqua questio de ipsis quod debet determinari per baiulum Barchinone sive per suum iudicem, nisi forte ipsa questio fuerit posita in manu arbitrorum.
[47] Item, est consuetudo quod si aliquis fecerit testamentum presentibus testibus, in terra vel in mare ubicumque sit, in scriptis vel sine scriptis, seu suam voluntament etiam aliquo notario non presente in ipsa voluntate, verbotenus dicta vel scripta quod valeat ipsa ultima voluntas sive testamentum, dum testes qui interfuerint ipsi ultime voluntati vel testamento infra sex menses ex quo fuerint in Barchinona iurent in ecclesia sancti Iusti, super altare sancti Felicis martiris, presente notario qui talia testamenta conficit et aliis personis, quod ipse testes ita viderunt et audiverunt scribi seu dici, sicut in illa scriptura continetur sive ultima voluntate verbotenus ab ipso testatore dicta, et quod tale testamentum vocetur "sacramentale".
[48] Item, est consuetudo Barchinone quod in causis ubi petitur sacramentum calumpnie prestari, si causa est inter dominum et vassallum, sive inter dominum et rusticum, quod vassallus sive rusticus qui sit solidus et affogatus ipsius domini, debet iurare de calumpnia, et non dominus.
[49] Item, quod in vicinis honoribus margines intelliguntur esse superioris honoris.
[50] Item, quod in citationibus et assignationibus dierum factis per vicarum vel iudicem creditur et statur relationi unius sagionis, dummodo reperiatur scriptura in capibrevio vel in actis iudicis.
[51] Item, quod aliquis qui fecerit iniuriam corporalem alicui civi Barchinone, non potest guidari quod veniat vel stet in Barchinona per vicarium vel per alium officialem domini regis, nisi paratus esset firmare ius, vel alius consentiret cui iniuria esset illata.
[52] Item, quicumque forensis qui steterit in Barchinona per unum annum et unam diem quod habeatur pro cive, et non potest peti a domino de cuius dominio fuit oriundus.
[53] Item, vicarius Barchinone non debet nec potest se intromittere de percussionibus vel vulneribus illatis alicui, nisi forte dicte percussiones vel vulnera essent periculose ad cognitionem et iudicium cirurgicorum, excepto banno cultelli vel armorum, salvo quod tenetur facere ius iniuriatis.
[54] Item, quod super iudicio possessorio appellatur.
[55] Item, quando instrumentum dotalium fit in hec verba: "Ego, talis, dono tibi tali uxori mee, tantum pro dote tua et sponsalicio", quod intelligatur tercia pars ipsius quantitatis esse donatio propter nuptias.
[56] Item, super solutionibus que fiunt per campsores Barchinone alicui creditori nomine sui debitoris quod creditur libris eorum si probentur iurati in posse vicarii Barchinone, et hoc tam super debitis cirographariis quam super aliis.
[57] Item, quod quilibet potest habere "atans per larc e per través" in pariete vicino, sine impedimento lucernarum vicini que erunt ibi per triginta annos, vel quod habeat ipsas lucernas cum instrumento.
[58] Item, quod super pariete comuni non debet aliquis carricare in toto vel in parte, donec partem suam posuerit in missionibus parietum.
[59] Item, quod in pariete proprio vel comuni nemo debet facere fenestram vel lucernam.
[60] Item, quod si aliquis habuerit socanyale super tenedone alterius, supra quam aque discurrant, quod si voluerit elevare socanyale in altum quod non potest ipsum socanyale ibi tornare.
[61] Item, super clausuris quod unusquisque habeat ponere partem suam cum vicino, et quod clausura domorum habet fieri de tribus tapiis, et clausura orti habet fieri de duabus tapiis in altum.
[62] Item, quod nemo potest habere vistam supra alterum, nisi primo aspiciat supra tenedonem suam.
[63] Item, quod nemo habeat "atans" in muro civitatis Barchinone, nisi cum pariete burcega, nisi faciat cum voluntate eius cuius est murus.
[64] Item, quod vicinus non possit facere baciam iuxta parietem vicini proprium vel comunem, nisi faciat ibi iuxta parietem vicini bonum parietem de bono lapide, et cemento de uno palmo et dimidio, et de altitudine in quanturm funus et aqua ascendunt.
[65] Item, quod quilibet emphiteota potest dimitere rem quam tenet pro alio in emphiteosim, dummodo solvat censum quem tenetur dare pro tempore preterito, et restituerit instrumenta, et quod faciat sibi instrumentum absolutionis, et salvo domino iure deteriorationis rei.
[66] Item, est consuetudo Barchinone, quod si filius est foriscasatus de voluntate patris cum uxore, et filia cum marito, quod habeantur pro emancipatis.
[67] Item, quod facta foriscasatione, filius vel filia potest facere testamentum et alios contractus sine voluntate patris.
[68] Item, si aliquis portat comandas in viaticis, quod uxor illius qui tenet comandam, vel alius creditor, non possunt petere nec deffendere alias merces que aportabuntur de illo viatico in quo res fuerit comendata, ratione sponsalicii vel alia ratione, quousque illi qui fecerint comandas recuperaverint illas comandas vel merces emptas de illa peccunia.
[69] Item, cum aliquis deffunctus dimitit aliquam rem immobilem filiis vel aliis quibuscumque, quod ipsi rem a deffuncto eis dimissam possunt inter se dividere sine laudimio dominorum quocumque modo voluerint.
[70] Item, quod quilibet civis Barchinone potest molere bladum suum ubicumque voluerit, sine impedimento alicuius, exceptis forneriis et flaqueriis que debent molere ad molendina regalia.
[71] Item, quod quilibet tenens comandam capitur pro comanda, dummodo hostendatur instrumentum comande contra eum purum, scilicet quod non sit ibi fideiussor nec iuramentum nec terminus, et si tale instrumentum hostendatur non capitur.
.
Alia vero capitula et petitiones concedimus ut inferius declarantur:
.
[72] Primum, scilicet, capitulum piscaterie, concedimus quod reducatur ad antiqum modum et pristinum usum, nisi inter vos dictam universitatem et tenentes piscateriam aliter conventum fuerit vel ordinatum.
[73] Item, concedimus capitulum quod revocetur officium quod comiseramus Cerviano de Riaria, et quod de cetero aliquo tempore nec dictus Cervianus nec aliquis alius utatur in Barchinona officio supradicto.
[74] Item, concedimus capitulum bovagii quod de cetero per nos vel successores nostros in Barchinona non accipiatur bovagium nec petatur.
[75] Item, capitulum gabelle salis concedimus quod cassetur, et quod quilibet possit sal aportare unde voluerit, et emere a quocumque voluerit, et vendere cui voluerit.
[76] Item, concedimus capitulum quod observetur constitutio edita per dominum Jacobum felicis recordationis patrem nostrum, super usuris iudeorum, cassatis et revocatis privilegiis in contrarium obtentis per iudeos.
[77] Item, concedimus capitulum quod revocetur et cassetur impositio census sive tributi quam feceramus de notariis Barchinone.
[78] Item, concedimus capitulum quod aliquis civis vel habitator Barchinone non teneatur dare nobis vel baiulo nostro vel successoribus nostris de honoribus quos pro nobis vel successoribus nostris tenuerit pro laudimio, tam de venditionibus quam stabilimentis quam etiam de permutationibus, nisi "lo cinquantè". Et hoc concedimus tantum de nobis et successoribus nostris, sine preiudicio iuris alterius, veruntamen intromitemus nos et tractabimus cum aliis pro quibus tenentur honores in Barchinona, quod veniant ad equalitatem super ipso laudimio.
[79] Item, concedimus capitulum quod aliquis non vendat nec donet nec promitat alicui faticam honoris qui per ipsum teneatur, donec instrumentum factum de venditione vel alienatione factis de dicto honore sibi fuerit presentatum.
[80] Item, concedimus capitulum quod super lezdis, tam maris quam terre, sive de navibus, lignis vel barcis venientibus de Pelec vel de Ispania, vel euntibus aut discarricantibus a Salou vel Terrachone vel Dertuse, observetur et fiat sicut antiquitus est fieri consuetum, et omnis lezda noviter imposita vel introducta in Barchinona vel apud Cervariam, Palamors, Vinaxiam, Lussanum, Montemalbum, Tamaritum, Dertusam, vel alia loca, revocetur et cassetur, et omnis novitas cesset et fiat sicut consuetum est antiquitus.
[81] Item, concedimus capitulum quod aliquis lezdarius extraneus vel eius procurator non moretur continue in Barchinona, et quod quilibet lezdarius accipiat lezdam suam in suo loco.
[82] Item, concedimus capitulum quod cives seu habitatores Barchinone non teneantur dare lezdam de choriis que in macellis Barchinone emerint, nisi sicut antiquitus est fieri consuetum.
[83] Item, concedimus capitulum quod naves,lembi, barce et quelibet alia vasa civium Barchinone possint navigare, intrare, exire, carricare et discarricare, emere, vendere et stare in quibuscumque locis voluerint per portus et alia loca Cathalonie, ipsis tamen solventibus iura et lezdas antiquitus consuetas.
[84] Item, concedimus capitulum quod quilibet habitator Barchinone possit navigare et portare quascumque merces voluerit et quocumque voluerit, excepto grano, farina, ferro, armis, lenyam, filio de exarcia et pegunta, exceptis locis inimicorum nostrorum cum quibus habeamus guerram, quam vobis significaverimus.
[85] Item, concedimus capitulum quod quilibet civis Barchinone possit transire per quecumque camina seu loca voluerit absque aliqua violentia vel impedimento, solvendo iura et lezdas antiquitus consuetas.
[86] Item, concedimus capitulum quod quilibet civis Barchinone solvat et contribuat partem sibi contingentem in serviciis vicinalibus, et inde non excusetur ratione alicuius privilegii.
[87] Item, concedimus capitulum quod quilibet habitator Barchinone, sive sit officialis sive francherius, contribuat in serviciis regalibus partem sibi contingentem in eis, vel nos recipiamus ipsam partem in compoto nostro.
[88] Item, concedimus capitulum quod aliquis homo qui sit etatis septuaginta annorum vel qui infirmetur, vel muieres vidue vel pupilli non teneantur ire nec mittere in exercitum, veruntamen si daretur redemptio pro exercitu teneatur quilibet contribuere partem suam.
[89] Item, concedimus capitulum quod in facto farnarie observetur civitati et habitatoribus Barchinone in aportando et vendendo farinam in domo sua vel ubi voluerint, sine lezda, et molendo ubi voluerint eo modo quo antiquitus extitit consuetum.
[90] Item, concedimus capitulum quod cesset factum de escubiera, et quod ulterius non sit escubiera in molendinis.
[91] Item, concedimus capitulum quod illi qui habent privilegia a nobis vel antecessoribus nostris percipiendi aquam regui nostri comitalis percipiant ipsam aquam iuxta tenorem ipsorum privilegiorum sine aliqua alia redemptione. Alii vero qui non habent privilegia, si voluerint aquam ipsam emant ipsam vel componant nobiscum vel baiulo nostro, quia alio modo oporteret destruhi molendina.
[92] Item, concedimus capitulum quod quilibet civis Barchinone possit vendere oleum in domo sua, et quod nullus mensurarius olei sit ausus emere oleum.
[93] Item, concedimus capitulum quod non contradicatur nec impediatur alicui civi vel habitatori Barchinone sarracenus vel sarracena captivi qui babtizentur quin post babtismum restituantur domino suo sine aliqua obligatione, et quod babtizatum vel babtizatam possint mittere ad quascumque terras christianorum maluerint.
[94] Item, concedimus capitulum quod sarraceni et sarracene iudeorum vel iudearum qui babtizabuntur sint liberi post babtismum, ipsis tamen neophitis solventibus dominis eorum precium in iure statutum.
[95] Item, concedimus capitulum quod de navibus, lignis vel barcis transeuntibus que non dederint palomeriam firmam in terra vel non discarricaverint non detur lezda, nisi sicut antiquitus conuetum est.
[96] Item, concedimus capitulum quod aliquis corredor non sit mercator illarum mercium de quibus erit curritor, nec de ipsis mercibus teneant in domo sua.
[97] Item, concedimus capitulum quod privilegium iudeis concessum ut possint mutuare super rebus furatis revocetur et cassetur.
[98] Item, concedimus capitulum quod aliquis iudeus non possit uti iurisdiccione vel districtu super christianis.
[99] Item, super capitulo quod vicarii vel alii officiales nostri non faciant inquisitionem generalem vel specialem contra aliquos cives Barchinone nisi de facto criminali, et quod inquisitio illa fiat cum uni iurisperito et duobus probis hominibus, concedimus quod fiat et procedatur super ipsis sicut est antiquitus consuetum.
[100] Item, concedimus capitulum quod curie vicariorum et baiulorum non vendantur.
[101] Item, concedimus quod vicarie et baiulie que consueverunt respondere et esse de baiulia et vicaria Barchinone, respondeant et sint de predicta baiulia et vicatia Barchinone sicut fuit antiquitus consuetum.
[102] Item, concedimus capitulum quod vicarii et baiuli possint facere compositiones, gracias et lexias de iuribus curiarum, sicut antiquitus fieri consuevit, et quod ea que fecerint robur obtineant perpetue firmitatis.
[103] Item, concedimus capitulum quod vicarii vel baiuli non possint comitere iudicia vel inquisitiones aliquibus qui non sint iurisperiti.
[104] Item, concedimus capitulum quod scriptores seu notarii curiarum baiulie et vicarie Barchinone non intromitant se de officiis iudicandi, procurandi, vel advocandi, nisi tantum de facto scribaniarum, et quod recipiant temperatum salarium de scripturis sicut antiquitus est fieri consuetum.
[105] Item, concedimus capitulum quod carcellarius castri curie nostre non recipiat ab incarceratis ibidem nisi eo modo quo consuetum est fieri antiquitus, et quod non possit esse procurator, iudex, vel inquisitor.
[106] Item, concedimus capitulum quod aliquis civis vel habitator Barchinone non teneatur super aliqua petitione sibi facta per dominum regem vel alios litigare extra civitatem Barchinone in causis principalibus.
[107] Item, concedimus capitulum quod in causis apellationum causarum non excedentium sumam mille solidorum, assignemus iudices in civitate Barchinone, sic quod non teneatur quis litigare extra civitatem.
[108] Item, concedimus capitulum quod aliquis lezdarius non pignoret aliquem civem Barchinone pro lezda fallita vel non soluta, nisi illum qui lezdam debuerit.
[109] Item, concedimus capitulum quod quicumque tenens officium vel ministerium vel qui emerit aliquam mercaturam ad opus officii vel ministerii sui, sive sit mercator sive alius qui se abatat, capiatur in persona sicut caperetur pro comanda, nisi hostendere poterit quod casu fortuito amiserit ea.
[110] Item, capitulum quod aliqua navis extranea vel alius vexellus non possit carricare in civitate Barchinone nec tenere tabulam, concedimus eo modo ut in vestro privilegio continetur.
[111] Item, capitulum quod ponderatores panis re mutentur de anno in annum cum voluntate baiuli et proborum hominum Barchinone, et quod non sint perpetuales, concedimus eo modo ut in vestro privilegio continetur.
[112] Item, capitulum consiliariorum concedimus vobis et successoribus vestris perpetuo eo modo quo fiebat tempore domini Iacobi felicis recordationis patris nostri, et ipsi consiliarii utantur ipso officio secundum quod eo tempore utebantur circa ea que ad fidelitatem nostri et nostrorum et ad comunem utilitatem civitatis viderint expedire.
[113] Item, super capitulo quod in obligatione generali vel speciali non debeat firmare dominus honoris nec habere laudimium, concedimus quod observentur usatici Barchinone.
[114] Item, concedimus quod quilibet laicus teneatur assignare iudicem laicum suo terram tenenti super honoribus quos per eum tenuerit.
[115] Item, super capitulo quod vicarii et baiuli nostri Barchinone quando assignant iudicem vel curatorem in facto pupillorum alias pro solvendis debitis non recipiant inde nisi unum aureum, et quod ratione alicuius condempnationis pupillis, curator vel manumissores aut heres ratione debitorum deffuncti non solvant iusticiam vicario vel baiulo, concedimus quod observetur et fiat prout extitit antiquitus consuetum.
.
Et hec omnia supradicta et singula promitimus per nos et successores nostros vobis, universis civibus et habitatoribus Barchinone et successoribus vestris perpetuo rata et firma habere, et nunquam in aliquo contravenire.
Mandantes universis vicariis, baiulis, necnon et aliis officialibus nostris Barchinone presentibus et futuris, perpetuo, quod omnes libertates, privilegia, iura et consuetudines vestras et etiam alia omnia supradicta et singula, firma habeant et observent et faciant ab omnibus firmiter observari prout superius continentur.
.
Ad hec nos infans Alfonsus, predicti illustrissimi domini regis primogenitus, gratis et ex certa scientia laudantes et approbantes omnia supradicta, promitimus vobis universis civibus et habitatoribus Barchinone presentibus et futuris perpetuo, quod contra predicta vel aliquod predictorum non veniemus unquam per nos vel interpositam personam aliquo iure, causa, vel ratione; immo predicta omnia observabimus et faciemus per nos et nostros inviolabiliter perpetuo observari.
.
Datum Barchinone tercio idus ianuarii anno Domini millesimo ducentesimo octuagesimo tertio.
Signum + Petri, Dei gratia Aragonum et Sicilie rex.
Signum + infantis Alfonsi, illustris regis Aragonum primogeniti, qui hec laudamus et firmamus.
Appositum hic per manum Petri Marchesii, scriptoris nostri, loco die et anno prefixis, et nichilominus huic instrumento sigillum nostrum apponi fecimus per eundem.
testes huius rei sunt: Jazbertus, Valentinus episcopus, Raimundus, Vicensis episcopus, Berengarius de Entença, Gaucerandus de Pinos, Berengarius de Podio Viridi, Petrus de Montecatheno, Guillelmus de Castro Novo, Guilabertus de Crudiliis, Arnaldus de Cursavino, Petrus Arnaldus de Botonach, et Dalmacius de Crexello.
Sig+num Petri de Sancto Clemente, scriptoris predicti domini regis, qui mandato eius hec scribi fecit et clausit, cum literis suprapositis in vicesima linea ubi dicitur "civium", loco die et anno prefixis.


© 2006 - Universitat Jaume I - Arxiu virtual Jaume I